Steeds meer scholen maken werk van Milieu en Natuur. Soms begint dat met iets kleins, zoals planten die door leerlingen worden verzorgd of een leerkracht die de klas meeneemt naar buiten voor een les. Veel scholen merken dat dit goed werkt. Leerlingen zijn geconcentreerder, er is vaker een rustige sfeer en ze tonen meer belangstelling voor wat er om hen heen gebeurt. Maar vrijwel elke school herkent ook de andere kant. Hoe zorgen we dat het niet blijft bij losse initiatieven?

Hoe voorkom je dat de moestuin stilvalt zodra een enthousiaste collega vertrekt, of dat het groene schoolplein na een paar jaar zijn glans verliest? Het antwoord ligt in verankering. Wanneer Milieu en Natuur een plek krijgt in visie, beleid, curriculum en teamcultuur wordt het een vanzelfsprekend onderdeel van de school. In dit artikel lees je hoe dat eruit kan zien en hoe je ermee kunt beginnen.

Een gedeelde visie als vertrekpunt

Een thema blijft beter overeind wanneer het niet hangt aan één persoon, maar past bij waar de school voor staat. Veel scholen beginnen daarom met het formuleren van een korte en duidelijke visie. Niet als verplicht document, maar als richting voor het team en voor ouders. Die visie beschrijft wat de school belangrijk vindt voor de leerlingen en waar het naartoe wil groeien. Sommige scholen willen dat kinderen dagelijks in aanraking komen met natuur omdat dit bijdraagt aan meer concentratie en het stress vermindert.

Op basisschool Digitalis in Almere is dat goed zichtbaar. De school heeft een groen plein, ze beschikken over een moestuin en een tiny forest en binnen staan planten op bijna elke plek. Ook gaan leerlingen regelmatig naar buiten. De school heeft dit niet alleen praktisch geregeld, maar ook vastgelegd in afspraken en in de manier waarop lessen worden vormgegeven. Daardoor is het verankerd in de school

Een coördinator die het team bij elkaar brengt

Een coördinator geeft richting en helpt om de stappen overzichtelijk te houden. Dat werkt vooral goed wanneer deze persoon ruimte krijgt om het onderwerp op de agenda te zetten en collega’s te betrekken. Veel scholen kiezen ervoor om een klein team te vormen. Daarin zitten mensen die vanuit verschillende rollen meekijken. Dat maakt het makkelijker om ideeën te bespreken en uit te voeren. Tip: leerlingen kunnen hier ook deel van uitmaken! Zij brengen hun eigen ervaringen mee, komen vaak met praktische suggesties en het draagt bij aan meer bewustwording, omdat ze hier zelf over nadenken..

Het onderwerp verbinden aan lessen

Wanneer leraren ontdekken dat het onderwerp past binnen hun dagelijks werk, ontstaat vanzelf meer betrokkenheid. Een activiteit hoeft niet groot te zijn. Een les taal kan buiten plaatsvinden. Tijdens een biologieles kan de groep de omgeving rondom de school onderzoeken.

Scholen die dit doen, merken dat leerlingen actief worden en dat het onderwerp minder voelt als iets extra’s. Het sluit aan bij wat ze al leren.

Een omgeving die bijdraagt

De fysieke omgeving is een belangrijk onderdeel van verankering. Een lokaal met planten voelt anders aan en veel leerlingen vinden het prettig om verantwoordelijkheid te dragen voor kleine onderhoudstaken. Ventilatie, frisse lucht en aandacht voor temperatuur helpen ook om de dag aangenamer te maken. Buiten geldt hetzelfde. Een groene plek, hoe klein ook, nodigt uit tot ontdekken en bewegen. Veel scholen beginnen met een hoekje dat eenvoudig te onderhouden is en breiden dit later uit.

Afspraken vastleggen voor continuïteit

Scholen die Milieu en Natuur stevig verankeren leggen afspraken vast. Dat kan in de schoolgids, een jaarplan of in een document dat voor het team toegankelijk is. Daarin staat wie welke taak heeft, wanneer er momenten zijn om het onderwerp te bespreken en welke activiteiten jaarlijks terugkeren. Zo blijft het onderwerp zichtbaar, ook wanneer het team verandert. Het zorgt voor rust en geeft duidelijkheid aan collega’s, leerlingen en ouders.

Stap voor stap verder gaan

Verankeren is geen proces dat in korte tijd klaar is. Het werkt goed om jaarlijks een beperkt aantal doelen te kiezen. Veel scholen delen hun ervaringen met collega’s en ouders. Dat helpt om de aandacht vast te houden en te laten zien wat het oplevert. Door regelmatig te evalueren, groeit het onderwerp mee met de school. Zo ontstaat een aanpak die past bij de eigen identiteit van de school.

Vereniging GDO ondersteunt scholen die meer willen doen met Milieu en Natuur. Ook wordt in de komende periode gewerkt aan uitbreiding van het thema naar het voortgezet onderwijs. Heb je vragen of zoek je inspiratie voor een volgende stap, dan kun je contact opnemen met Willemijn de Vries via vries@vereniginggdo.nl.