De roep om duurzaam onderwijs wordt groter, maar scholen geven ook aan dat ze ondersteuning nodig hebben om duurzaamheid een structurele plek te geven in het onderwijs. Sinds vorig jaar is er een interdepartementale werkgroep waar verschillende ministeries werken aan planvorming over de Duurzame School. GDO is hier actief bij betrokken. Hoe ziet dit traject eruit en welke rol speelt GDO hier in? Wat doen we als netwerk nog meer om duurzaam onderwijs op een integrale manier te realiseren?

Stappen richting duurzaam onderwijs

De weg naar duurzaam onderwijs in Nederland is niet rechttoe rechtaan, maar met hobbels en zijpaadjes. NDE-centra zijn sinds jaar en dag aanbieder van lesmateriaal aan scholen, gericht op natuur en duurzaamheid. Maar langzaamaan groeide het besef dat dat niet genoeg is om scholen structurele duurzame stappen te laten zetten. Lessen en activiteiten werden vaak gestapeld op het onderwijs, natuur en duurzaamheid komt erbij in plaats van dat ze er onderdeel van uit maakten. De noodzaak van NDE-centra om vanuit hun expertise een grotere rol te pakken richting scholen, groeide. Ook onze partner SME viel dit op. SME deed al in 2018 een oproep aan toenmalig staatssecretaris van I&W om werk te maken van een programmatische aanpak van natuur, milieu en duurzaamheid in het onderwijs.

Deze inzichten worden gesteund door het onderzoek ‘Leren voor duurzame ontwikkeling’ van SME en Leren voor Morgen. Uit dit onderzoek bleek dat scholen zich graag inzetten voor duurzaamheid, maar hier verschillende barrières voor ervaren. Dat is een van de aanleidingen om vanuit verschillende ministeries een interdepartementale werkgroep op te richten.

Interdepartementale werkgroep voor ondersteuning van scholen

Deze werkgroep heet het Kwartiermakerstraject Duurzaamheid in de Onderwijspraktijk. Het is een interdepartementaal initiatief, geleid vanuit de ministeries van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN), Binnenlandse Zaken (BZK), Klimaat en Groene Groei (KGG), Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Hans Lodders is aangewezen als kwartiermaker en hij werkt toe naar een plan om duurzaamheid structureel in het onderwijs te verankeren. Hiertoe zijn een aantal organisaties betrokken, in zowel het helpen formuleren van het actieplan als bij de uitvoering de komende vijf jaar.

Richting de Tweede Kamer zijn recent drie actielijnen geformuleerd vanuit dit traject: een ondersteuningsstructuur voor duurzaamheid in het onderwijs, een duurzame schoolomgeving en jongerenparticipatie. Ook is er meer zicht gekomen op de verschillende problemen die verankerde duurzaamheid in het onderwijs in de weg zitten. Er zijn verschillende werkgroepen opgestart om dit meer uit te werken.

Lokale ondersteuning van scholen met de Whole School Approach

GDO is als sleutelorganisatie actief in dit proces. We voeren diverse pilots (mede) uit in samenwerking met de NDE-centra in ons netwerk, die de directe contacten hebben met de scholen. In de verschillende gesprekken in dit traject is duidelijk geworden dat we als netwerk meer dan aanbieder willen en kunnen zijn.

Dit sluit naadloos aan bij de ontwikkeling van de centra in het netwerk waar we nu midden inzitten. Elk NDE-centrum heeft eigen kennis en ervaring rondom duurzaam onderwijs. Ze weten welke partners er in de buurt zijn en zitten in het lokale netwerk. Steeds meer NDE-centra fungeren als een soort wegwijzer voor het onderwijs. Of een school nu beginnend is wat betreft duurzaamheid of klaar is voor wat grotere stappen. Ook zijn we steeds vaker gesprekspartner van de school waar het gaat om het integreren van natuur en duurzaamheid in het onderwijs. Deze kennis en ervaring brengen we in in de werkgroep van de Duurzame School en we denken met de andere betrokken partijen na over hoe deze ondersteuning er nog concreter uit zou kunnen zien en wat er nodig is om deze rollen verder op te pakken.

Daarnaast speelt de Whole School Approach een steeds grotere rol in de aanpak die centra kunnen gebruiken om op integraal niveau mee te denken met scholen. Dit raamwerk, bestaande uit zes verschillende bloembladen, laat zien welke domeinen van de school invloed hebben op het leren en de onderlinge samenhang daarvan. De 15 centra die mee hebben gedaan aan het Whole School Approach leertraject brengen de opgedane kennis nu in de praktijk richting scholen. Daarover lees je bijvoorbeeld meer in dit interview met NDE gemeente Breda-Boerderij Wolfslaar en MEC Leiderdorp.

Vervolg van traject

De komende tijd blijft GDO samen met SME actief als sleutelorganisaties in het Duurzame School traject en de verschillende werkgroepen. We kijken ernaar uit om samen met de andere betrokken organisaties bij te dragen aan een structurele aanpak voor Nederland om scholen te ondersteunen in verduurzaming. Ook blijven we onze aanpak met NDE-centra rondom de Whole School approach door ontwikkelen.

Wil je niks missen over deze trajecten? 4 september is de volgende mini-conferentie voor iedereen die actief is betrokken bij het traject van de kwartiermaker. GDO kan je volgen via LinkedIn en de nieuwsbrief om zeker te weten dat je nieuwe ontwikkelingen voorbij ziet komen.