Het project 5 innovatieve Praktijken ter inspiratie is opgezet om tot strategieën te komen voor natuur- en duurzaamheidscentra (NDE) om de stap van educatie naar burgerparticipatie te zetten. De Wetenschapswinkel van de WUR heeft dit project in 2022 en 2023 ondersteund met een ontwikkeltraject.
Activeren van bewoners
Steeds meer NDE-centra willen hun focus verbreden van educatie naar ook het activeren van inwoners. Dit heeft alles te maken met het bewustzijn dat het activeren van inwoners belangrijk is om een bijdrage te leveren aan de aanpak van diverse maatschappelijke urgenties. Het gaat daarbij om thema’s als biodiversiteit, klimaatadaptatie, gasvrije wijk, eigen energiewinning en isolatie, en circulaire economie. GDO helpt centra die de stap naar het activeren van burgers willen zetten of deels al de stap hebben gezet.
Succesfactoren
NDE-centra staan als lokale, laagdrempelige organisaties dicht bij de inwoners en genieten daar vertrouwen. Toch blijkt het in de praktijk voor veel NDE-centra lastig te zijn om de stap van educatie naar inwonersparticipatie te zetten. Met dit project hebben we inzicht gekregen in mogelijke strategieën voor NDE-centra om die stap wel te kunnen maken.
De hoofdonderzoeksvraag voor dit project was: wat zijn de succesfactoren die NDE-centra in staat stellen om hun activiteiten te verbreden naar andere doelgroepen, werkzaamheden en competenties, en tegen welke barrières lopen zij aan? Hiervoor zijn bij vijf NDE-centra inspirerende en innovatieve voorbeelden van het betrekken van bewoners onderzocht. Deelnemende centra waren NMCX in Haarlemmermeer, De Groene Belevenis in Leusden, Duurzaamheidscentrum Assen, De Ulebelt in Deventer en CNME Maastricht.
Leerdocument
Dit project heeft geleid tot een vijfstappen-leertraject met de stappen verbinden, verkennen, aanpassen, veranderen en reflecteren. Ook zijn er zes handreikingen opgesteld voor NDE-centra. Hierin worden tools aangereikt voor het bereiken van gewenste doelgroepen of het vormgeven van organisatieveranderingsprocessen. Het onderzoek krijgt een vervolg in een training om leidinggevenden te ondersteunen bij veranderingsprocessen in hun NDE-centrum.
Het project is uitgevoerd in samenwerking met onderzoekers Jolanda van den Berg en Thomas Matthijssen en studenten van Wageningen UR. De begeleidingsgroep bestond uit: René Munsters (GDO), Monique Verstraten (Natuurcentrum Arnhem), Brigit Kuypers (CNME Amersfoort), Mayke Derksen (RVO/ Kennis- en leerprogramma DuurzaamDoor), Madelon de Beus (oud-directeur Aeres Hogeschool Wageningen), Kris van Koppen (Environmental Policy Group, Wageningen University) en Gerard Straver (Wetenschapswinkel WUR).
Meer informatie? Neem contact op met programmamanager Duurzame Samenleving René Munsters.
Klik op de foto voor een video over burgerparticipatie en vergroenen door NMCX.
Met Zet je GFT in bloei stimuleert De Groene Belevenis inwoners van Leusden om hun GFT te verwerken tot compost of er oesterzwammen op te kweken.
Ook is De Groene Belevenis betrokken bij het project Groen & Ontmoeten in de nieuwe Maanwijk, in samenwerking met Heijmans.
… en bij het ondersteunen van bewoners bij het afkoppelen van regenpijpen in een straat die kampt met wateroverlast bij hevige regenbuien.