In heel het land organiseren NDE-centra uit ons netwerk zomerse activiteiten. Leerzame en vooral leuke uitjes, buiten op het eigen terrein of in de natuur. Voor kinderen en hun ouders en grootouders en verzorgers. Vaak gratis of tegen een aantrekkelijk bedrag en daarmee toegankelijk voor iedereen.

Willem Waalwachter’s Zoektocht – De Bastei, Nijmegen

Willem Waalwachter is natuurgids in de Stadswaard en heeft het zo druk gehad dat hij toe was aan vakantie. Daarom staat er voor kinderen een speurtocht klaar om de natuur ene beetje in de gaten te houden! De speurtocht is verkrijgbaar in de winkel van De Bastei, duurt ongeveer twee uur en is geschikt voor kinderen vanaf 5 jaar.

Datum, prijs en tijden: vrijdag 1 augustus 2025 t/m zondag 31 augustus 2025, €9,95 (inclusief rugtas, routekaart en hulpmiddelen)

Biomarkt – NME Haarlem

Van maart tot en met november kun je op de 1ste zaterdag van de maand terecht voor de Biomarkt van Wij Telen Groente (WTG). Een gezellige plek om lokaal en duurzaam je boodschappen te doen.

Datum, prijs en tijden: 1e zaterdag van de maand, maart t/m november, 10.00 – 15.00 uur

Zomer bij InBredius – NME InBredius

Iedere zondag kunnen kinderen (4-12 jaar) bij NME-Centrum InBredius in Woerden terecht voor een leuke groene activiteit. De activiteit is bijna iedere week anders en hangt vaak samen met de tijd van het jaar. Denk bijvoorbeeld aan het maken van een nesthanger voor vogels, oerverven of een eigen trui versieren.

Datum, prijs en tijden: Iedere zondag, actuele tijden en activiteiten op de website

Lezing Natuurbeleving – NME Kasteeltuin Assumburg

Natuurbeleving door Evert Jan Woudsma. Een inspirerende avond in Heemskerk over hoe je natuur kunt ervaren en beleven.

Datum, prijs en tijden: dinsdag 16 september 2025, 19.30 – 21.00 uur

Vleermuisexcursie tijdens Nacht van de Vleermuis – NME De Smaeckkamer Beverwijk

Ga mee op pad tijdens de Nacht van de Vleermuis en ontdek alles over deze mysterieuze dieren.

Datum, prijs en tijden: zaterdag 30 augustus 2025, tijden en prijs op aanvraag

Bijenspeurtocht – Duurzaamheidscentrum Assen

Weet jij wat voor verschillende bijen er allemaal rondvliegen? Leer het tijdens de speciale Zzzpeurtocht over de wilde bij! Help de bijen in de tuin van het Duurzaamheidscentrum hun naam terug te vinden.

Datum, prijs en tijden: dinsdag 5 t/m zondag 10 augustus, 09.00 – 17.00 uur, gratis

Zomerfestival IJstijd – Stad & Natuur Almere

Deze zomer nodigt Stad & Natuur Almere je uit om in de voetsporen van mensen van tienduizend jaar geleden te treden tijdens het IJstijd Zomerfestival. Ontdek hoe mensen toen leefden en doe mee met workshops zoals droogijs maken, sieraden maken van natuurlijke materialen, eten uit de natuur plukken en leren speren of vuur maken.

Datum, prijs en tijden: 21 augustus 2025, toegang terrein gratis, sommige workshops kleine bijdrage

Nachtvlinderwandeling – NME De Helderse Vallei

Wist je dat er in Nederland 53 soorten dagvlinders en wel meer dan 2.300 soorten nachtvlinders zijn? Ga tijdens de Nachtvlinderexcursie samen met De Helderse Vallei op zoek naar deze prachtige insecten. De excursie start bij De Helderse Vallei. Samen ontdekken jullie welke nachtvlindersoorten in de omgeving voorkomen.

Datum, prijs en tijden: vrijdag 22 augustus, 21.30 – 23.00 uur, deelname kost €3,50 per persoon, vooraf aanmelden is noodzakelijk.

Ontdek de geheimen van stadsvogels!

Vogelkenner Jip Louwe Kooijmans geeft dinsdagavond 26 augustus een boeiend natuurcollege over de gierzwaluw: een echte Utrechtse icoonsoort. Daarna ga je samen op zoek naar deze spectaculaire luchtacrobaat rond Stadstuin Klopvaart aan de Vancouverdreef 70 in Utrecht

Datum, prijs en tijden: dinsdag 26 augustus, 19.30 – 21.00 uur, deelname gratis, wel inschrijven.

De NDE-sector ondersteunt het onderwijs in het vormgeven van duurzaam onderwijs. Maar we zien dat de vraag van het onderwijs verandert. Steeds meer scholen zoeken naar een manier om duurzaamheid niet als extra activiteit bovenop het onderwijs te stapelen, maar naar een manier waar hoe ze thema’s als natuur en milieu langdurig in het onderwijs kunnen te waarborgen. De conceptkerndoelen geven ook scholen die hier nog niet bewust mee bezig zijn kansen om duurzaamheid op een integrale wijze aan te bieden, bijvoorbeeld voor het vak burgerschap.

Op 2 juni kwamen NDE-centra uit heel het land samen bij Duurzaamheidscentrum Weizigt in Dordrecht om in gesprek te gaan over hun huidige en toekomstige rollen in dit veranderende speelveld!

NDE-centrum als aanbieder, makelaar of gesprekspartner

In 2024 voerde TwynstraGudde een onderzoek uit naar de verschillende rollen die NDE-centra spelen en kunnen invullen richting scholen en het onderwijs. Daaruit kwamen de rollen van aanbieder (leverancier), makelaar, vliegende keep, aanjager en gesprekspartner. Een NDE centrum in de rol van  leverancier/aanbieder biedt lesmateriaal of gastlessen aan op structurele of ad-hoc basis. Als gesprekspartner ben je partner van  een school. Je kijkt niet alleen naar de directe vraag van de school, maar je helpt hen ook om hun overkoepelende vraag helder te krijgen. Niet alleen ‘’ik zoek een les over biodiversiteit’’, maar ook ‘’hoe integreer ik biodiversiteit op verschillende manieren in mijn school?’’. De vijf rollen  overlappen elkaar deels. Voor NDE-centra is het zinvol om te bepalen waar zij staan ten opzichte van deze rollen, en in welke richting zij willen groeien.

Benieuwd naar het hele onderzoek van TwynstraGudde? Die lees je als lid van Vereniging GDO op de online werkplek GDOleerkring.

Uitwisselen en netwerken om je rol aan te scherpen

De centra gingen op 2 juni aan de slag met welke rollen zij op dit moment vervullen, waardoor er van elk centrum een unieke blauwdruk ontstond van hun huidige positie. Veel centra hebben hun wortels liggen in het zijn van een aanbieder, bijvoorbeeld van lesmateriaal. Maar meerdere centra zien dat zij ook een partner voor scholen worden als makelaar, doordat zij weten welke partij wat doet in de buurt en ze scholen daarin wegwijs kunnen maken.  

Ook stond de vraag centraal wat er nodig is om door te groeien naar andere rollen wanneer dit gewenst is. Zo gaven meerdere centra aan dat het nodig is om keuzes te maken: als je meer de rol van gesprekspartner voor scholen wilt oppakken, en maar beperkte capaciteit hebt, moet je soms ook de keuze maken om bepaalde projecten of rollen níét op te pakken.

Tweede bijeenkomst en leertraject

Op 2 juli organiseren we opnieuw een bijeenkomst over de rolontwikkeling van NDE-centra. Deze keer gaan we naar GDO lid Stad & Natuur Almere. Ook staan we weer stil bij de toekomst van vereniging GDO en de samenwerking met SME en vSKBN. Wil je daarbij zijn? Lees hier meer en meld je aan!

Wil je zelf aan de slag met jouw rol als NDE-centrum? Vanaf september starten we een leertraject waar je samen met andere NDE-ers kunt leren, uitwisselen en ervaringen delen. Hier lees je meer over het traject, er is nog een aantal plaatsen.

Vanaf september gaan NDE-centra door heel het land aan de slag met het doorontwikkelen van hun rol als partner in het onderwijs om duurzaamheid integraal te verankeren. Tijdens het leertraject leren we door onze eigen expertise en ervaringen in te zetten en te delen, en laten we ons voeden door experts uit het veld van duurzaam onderwijs! In het leertraject 2025/2026 werken we samen met Loes van ’t Hoff, Docent Onderzoeker aan de Hogeschool Leiden, en Arjen Wals, Hoogleraar Transformatief Leren voor Sociaal-ecologische Duurzaamheid aan de Wageningen University en Research. In dit artikel vertellen we je meer over deze experts en wat zij naar het leertraject zullen brengen.

Arjen Wals: grondlegger van de Whole School Approach

Een van de belangrijke theoretische onderleggers voor het leertraject is de Whole School Approach. Dit hulpmiddel helpt onderwijsinstellingen om te werken aan integrale verduurzaming binnen hun organisatie en is daarmee een interessante tool voor NDE-centra in de samenwerking met scholen.

Een van de grondleggers voor de Whole School Approach is Arjen Wals. Hij is hoogleraar Transformatief Leren voor Sociaal-ecologische Duurzaamheid aan de Wageningen Universiteit & Research. Hij zal de deelnemers meenemen in het gedachtengoed van de WSA en hen voeden met inspirerende voorbeelden. Wat is de WSA precies, en waar kun je het wel en niet voor gebruiken? Arjen: ”Juist nu steeds meer scholen zoeken naar manieren om hun leerlingen hoopvol en actief bij te laten dragen aan duurzaamheid, gezondheid en rechtvaardigheid vanuit hun eigen leefwereld en leefomgeving, kunnen NDE-centra ondersteuning bieden bij het ontwikkelen van een Whole School Approach om dit te realiseren!”

Daarnaast is Arjen Wals vanuit zijn rol bekend en betrokken bij de geschiedenis en ontwikkelingen in het veld van Natuur- en Duurzaamheidseducatie in Nederland. Hij zal daarom ook aandacht besteden aan de verschillende rollen die de NDE-centra in het verleden hebben gespeeld. Hoe kunnen we met die geschiedenis in het achterhoofd, kijken naar de huidige ontwikkelingen en rolverandering? Welke kansen liggen er volgens hem voor deze nieuwe rol richting het onderwijs? In een online sessie gaan we met hem in gesprek hierover!

Loes van ’t Hoff: de principes van duurzaam onderwijs

Loes van ’t Hoff van de Hogeschool Leiden zal ons tijdens een van de fysieke sessies meer achtergrond bieden over duurzaam onderwijs en de leidende principes daarin. De Hogeschool Leiden start in het najaar met het aanbieden van de master Duurzaam Onderwijs vanuit het Lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind en is daarom dé partij om ons daarin een uitgebreide inkijk te geven! Loes van ‘t Hoff, docent-onderzoeker verbonden aan dit lectoraat, neemt de deelnemers mee in de achtergrond van het duurzaam onderwijs: waar denken we aan, waar gaat het over en hoe ziet dat er uit? Ook gaat Loes in op de principes die leidend zijn als het gaat om duurzaam onderwijs:

‘’Onze maatschappij is sterk gericht op het individu, op kwalificatie, op efficiëntie en op consumptie. Deze aspecten zien we volop terug in het onderwijs. Denk aan het aantonen van leerresultaten, de bewezen effectiviteit van didactische principes en ouders die zich als klant opstellen. Kinderen en jongeren verworden hierdoor tot objecten die mee moeten doen in huidige structuren waarbij in mindere mate gestuurd wordt op het ontwikkelen van denkkracht en meningsvorming.

Die objectivering zien we ook als er wordt gesproken over natuur. De keuzes die worden gemaakt voor onze consumptie en gemak hebben grote gevolgen voor de aarde. Er is een groeiende behoefte onder onderwijsprofessionals om hier tegenwicht tegen te bieden en een ander geluid te laten horen! Zij willen natuur en duurzaamheid centraal te stellen in hun onderwijs. De motieven van deze leraren zijn divers: er is een verlangen naar een groenere wereld, er is zorg over de toekomst en/of het wordt het recht van het kind gevonden om een zorgeloze kindertijd te hebben. De bedoeling van onderwijs is een voortdurend onderwerp van gesprek. Gert Biesta besteedt in zijn werk expliciet aandacht aan de subjectificatie van kinderen; het verschijnen van het kind dat niet alleen afstemt op de eigen behoeftes, maar ook die van de aarde. We gaan aan de slag met de vraag hoe natuurinclusief onderwijs eruit kan zien.’’

Ook bespreken we met haar actuele ontwikkelingen binnen wat er speelt voor scholen en onderwijsinstellingen en waar de haakjes zitten om duurzaamheid (verder) te verankeren.

Doe je ook mee in het leertraject?

Er zijn nog een aantal plekken om als NDE-centrum mee te doen in het leertraject. Aanmelden kan tot 1 augustus. Aanmelden kan bij Nienke Martinus.