Overheden zijn op zoek naar bestuurlijke vernieuwing en hun nieuwe rol, als netwerkende of responsieve overheid. Ze zitten met de vraag: hoe gaan we dat doen? Kennis- en leerprogramma DuurzaamDoor geeft daar invulling aan door de “buitenwereld” naar binnen te halen. Centraal in de aanpak van DuurzaamDoor: openheid, onafhankelijkheid en ruimte. En durven experimenteren.

In een speciale uitgave over DuurzaamDoor lees je onder meer hoe je de balans bewaakt tussen leren en organiseren, hoe je kleine stappen zet richting een duurzame wereld en hoe DuurzaamDoor de handen ineen slaat met burgers om de economie te vergroenen.

Benieuwd geworden? Lees hier de special Duurzaam door: van kiem naar bloemenveld. En specfiek artikel over de coöperatie Leren voor morgen, waarvan GDO lid is, en over watereducatie

Kinderen via beeldende kunst bekend en betrokken maken met de 17 Sustainable Development Goals (SDGs) voor 2030. Met dit project heeft CNME een verbinding weten te maken tussen de leerlingen van tien basisscholen, cultuur en een verre van gemakkelijk onderwerp: de werelddoelen, aldus de jury. ,,Nadenken over hoe in beelden je verhaal te vertellen, met een beeld vertalen wat volgens jou (met een groep) het werelddoel inhoudt. Een eyeopener voor menig volwassene op deze wijze, chapeau!”

De 250 leerlingen van groep 8 die vorig jaar (in groep 7) de les ’17 doelen’ (over de SDG’s) volgden, kregen dit jaar een vervolgles. Dit keer ging het over het in beeld brengen van eigen handelen in relatie tot de SDGs en werkte CNME hierbij samen met organisatoren en fotografen van het Maastricht Foto Festival.

Expositie voor bewoners
De door de leerlingen gemaakte foto’s werden coronaproof tentoongesteld op het Tapijnterrein van de Universiteit in Maastricht. Zo kregen de SDG’s ook een grotere bekendheid bij de inwoners van Maastricht. De banners met de foto’s zullen worden gebruikt bij diverse gelegenheden en bijeenkomsten rondom verduurzaming van het onderwijs in Maastricht en regio.

Blijvende impact
,,De innovatie en inspiratie zit in de samenwerking met nieuwe partijen”, aldus CNME-directeur Anouk Viegen, die de prijs vol blijdschap in ontvangst nam namens projectleider John Steijns. Ook Nathalie Ummels van Mondiaal Maastricht was blij met de prijs en het project. ,,De foto’s en reacties waren ontroerend. Deze ervaring heeft een blijvende impact op de kinderen.” Bekijk het filmpje hieronder.

Op een gedeelde tweede plaatst eindigden:

• De Groene Belevenis en bouwonderneming Heijmans werken samen aan een groene nieuwbouwwijk in Leusden.
  Bekijk het filmpje over deze bijzondere aanpak.
• NME Den Haag ontwikkelde de serious game de BoodschApp, waarin leerlingen virtueel een supermarkt bezoeken en missies uitvoeren rond duurzame aspecten van voedsel.

Jury
De drie genomineerden ontvingen van de jury een pluim voor het aansluiten bij de actualiteit en maatschappelijke en beleidsmatige ontwikkeling. De jury werd gevormd door GDO-voorzitter Jacqueline van Dongen, wethouder van Zwijndrecht, door Roel van Raaij, secretaris programma DuurzaamDoor/ min LNV, en Katelijne van Spronsen, directeur van De Helderse Vallei en winnaar van de GDO Innovatieprijs 2019.
De Innovatieprijs 2020 werd uitgereikt tijdens onze online ALV op 5 november.

Meer weten?
De natuur- en duurzaamheidscentra (NME) blijven zich vernieuwen. En spelen een steeds grotere rol in het bereiken van jonge en volwassen inwoners, organisaties en bedrijven rond de belangrijke klimaatthema’s. Dat doen de lokale NME-organisaties veelal samen met het onderwijs en andere partners.
Wil je meer informatie over de winnende innovatieprojecten? Of heb je als NME-organisatie zelf een innovatief project om te delen? Stuur dan een mail naar info@vereniginggdo.nl

GDO is betrokken bij een onderzoek binnen de VU naar een goede inrichting van groene schoolpleinen voor de gezonde ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid. Steeds meer scholen in Nederland kiezen voor een groen schoolplein. Het groen wordt echter nog niet altijd optimaal ingezet op het schoolplein, wat mogelijk ten koste kan gaan van de positieve effecten. Zo heeft het groen op het schoolplein vaak vooral een esthetische waarde maar kunnen kinderen niet met het groen spelen. Ook wordt soms gekozen voor kunstgras, wat niet bijdraagt aan de biodiversiteit of klimaatbestendigheid. Of er wordt gekozen voor speeltoestellen met een natuurlijk uiterlijk wat in essentie geen betere speelwaarde heeft dan de speeltoestellen van metaal.

Kwaliteitstool
Om scholen, leerkrachten, hoveniers en ontwerpers te ondersteunen bij het optimaal ontwerpen van groene schoolpleinen zijn VU-onderzoekers Jolanda Maas en Nicole van den Bogerd afgelopen juni gestart met een driejarig onderzoeksproject. Binnen het project wordt een kwaliteitstool ontwikkeld die beschrijft aan welke aspecten een groen schoolplein moet voldoen om de ontwikkeling van kinderen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid optimaal te stimuleren. Na de ontwikkeling van de kwaliteitstool, wordt de inzet van groen op groene schoolpleinen in Nederland getoetst aan deze tool en wordt scholing ontwikkeld om te leren hoe een groen schoolplein optimaal ingericht kan worden.

Partners met praktijkervaring en kennis
Wetenschappers van de Vrije Universiteit, Hogeschool Leiden, Wageningen Universiteit en Research en InHolland Rotterdam werken hierbij samen met partners met ontzettend veel praktijkervaring en kennis. Betrokken bij dit project zijn Stichting de Groene Stad, Snoek hoveniers, IVN, Stichting Springzaad, Groen onderwijs centrum, Greenport Aalsmeer, Greenport Nederland, Vereniging Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling (GDO), Provincie Overijssel, Provincie Noord-Brabant, Provincie Noord-Holland, Provincie Friesland en de gemeente Almere. Het project is onderdeel van het programma De Groene Agenda 2020 – 2023 en wordt gefinancierd door de Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen. 

Wil je nu al aan de slag op school?
GDO brengt je graag in contact met een natuur- en duurzaamheidscentrum in ons netwerk dat ervaring heeft met het traject rond ontwerp en aanleg van een groen speelplein. Meer weten over het project? Neem contact op met Jolanda maas (jolanda.maas@vu.nl) of Nicole van den Bogerd (n.vanden.bogerd@vu.nl) van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Om niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden, elkaars expertise te gebruiken, nog betere NME-lesmaterialen te ontwikkelen en samenwerking te bevorderen, hebben we een OntwikkelFonds geopend.

Lesmateriaal Watertafel
Tijdens de leerkring Water is de behoefte aan lesmateriaal rondom de Watertafel geformuleerd. Een paar centra hebben inmiddels samen de wensen nader geformuleerd en uitgewerkt in een projectplan. Nu willen we beginnen met het ontwikkelen van lesmateriaal bij de Watertafel, een duidelijk object om te tonen wat klimaatverandering teweeg brengt en hoe je daar adequaat mee kunt omgaan door klimaatadaptatie.

De Watertafel is geschikt voor een brede doelgroep (groep 6,7 en 8) en is ook in het VMBO prima toepasbaar. De tafel is echter niet geschikt om met een hele klas te gebruiken; er kunnen zo’n zestien kinderen tegelijk rondom staan. Deze les wordt uitgewerkt op vier manieren, op verschillende locaties en door zowel professionals als vrijwilligers.

Ontwikkelaars en begeleiders
BuitenWijs en De Groene Belevenis, respectievelijk Kees van Wegen en Jolanda Zeilmaker zijn gevraagd om de les te ontwikkelen, gebruikmakend van al bestaand materiaal. In de begeleidingsgroep zitten voor dit thema NME Haarlem (Tim van der Steen), Duurzaamheidscentrum Weizigt (Suzanne Stolk), De Bastei (Robin Kop) en Waterschap Vallei en Veluwe (Peter Kaim).

Eerder is al gezamenlijk lesmateriaal ontwikkeld voor de Week Zonder Vlees. Ook interesse in een kwalitatief goed lesproduct op een thema? Neem voor meer informatie contact op met René Munsters: Rmunsters@vereniginggdo.nl.

Zeer onder de indruk van het Duurzaamheidscentrum in Deventer waren veertig leidinggevenden van natuur- en duurzaamheidscentra uit het hele land. Zij kregen een inkijkje in het ontstaan van het centrum, een initiatief van collega De Ulebelt en Deventer Energie, in het Deventer Stadhuis. Veel partners zijn inmiddels aangehaakt en houden het centrum levend en open. De leidinggevenden lieten zich inspireren en spraken met elkaar over de mogelijkheden voor hun eigen gemeente om op deze laagdrempelige manier bewoners handvatten te geven voor duurzamer leven. In de fraai gelegen groene Ulebelt werd de jaarlijkse bijeenkomst vervolgd met diverse leervragen voor de centra.

In een brief aan de Tweede Kamer steunen we de actie, die aandacht vraagt voor de gevolgen van de decentralisaties en de coronacrisis op gemeenten; een initiatief van de gemeente Opsterland. Op 2 juli is het debat in de Kamer over de financiële situatie van gemeenten. In de brief vragen we aandacht voor dreigende bezuinigingen en het belang van de lokale NME-organisaties, juist in deze tijd waarin bewoners moeten worden meegenomen in rijks- en gemeentelijke duurzame beleidsdoelen.

MEERGroen, Boomfeestdag, Urgenda en Caring Faermers van de campagne Meer Bomen Nu hebben ons gevraagd of ons netwerk van natuur- en duurzaamheidscentra wil helpen gratis bomen weg te geven.

De Nederlandse natuur produceert jaarlijks een overdaad aan jonge bomen en struikjes. De meeste overleven niet, omdat ze worden opgegeten, te weinig licht ontvangen of worden verwijderd door natuurbeheerders. Meer Bomen Nu wil deze boompjes een tweede kans geven op een plek waar ze welkom zijn.

Van november tot en met maart worden in het hele land bomen en struiken verzameld in natuurgebieden, landgoederen en parken. En weggegeven aan iedereen die belooft er goed voor te zorgen. Dit zijn vooral veel boeren die het platteland opfleuren met biodiverse hagen en heggen. Maar we hopen dat ze ook terechtkomen in gemeentebermen, op bedrijventerreinen en bij mensen in de tuin. De actie eindigt rondom de Boomfeestdag 2021 met Boomweggeefdagen voor inwoners.

Hulp gevraagd aan NME-organisaties
Meer Bomen Nu is een actie van MEERGroen, Boomfeestdag, Urgenda en Caring Faermers. Zij hebben GDO gevraagd of haar netwerk van natuur- en duurzaamheidscentra wil helpen. Het lijkt ons een mooie kans voor de centra en daarom roepen wij jullie hulp in. Ook de kinderboerderijen zijn gevraagd mee te doen. In ruil voor deze hulp ontvang je gratis appel- en perenbomen.

Er zijn verschillende manieren om te helpen:
•    Organiseer een Boomweggeefdag
In het hele land zijn er straks ‘oogstdagen’. Meer Bomen Nu probeert deze zoveel mogelijk te koppelen aan plantdagen, zodat de jonge bomen en struikjes direct naar hun nieuwe plek gaan. Maar dan blijven er nog heel veel jonge bomen en struiken over die op Boomweggeefdagen kunnen worden uitgedeeld.

Daarvoor heb je op jouw locatie wat ruimte nodig om bomen in te kuilen, waar boeren, burgers en gemeenten hun bestelde plantgoed kunnen ophalen, en waar aan het eind van het plantseizoen iedereen gratis bomen en struiken kan krijgen tijdens Boomweggeefdagen.
Dit zijn geweldige momenten om bezoekers te trekken en voor te lichten over nut en noodzaak van meer groen, klimaatadaptatie etc.

•    Meld een plantlocatie: vergroen de wijk
Je kunt natuurlijk ook zelf aanspraak maken op de gratis bomen en struiken en er de buurt mee opfleuren. Je bent van harte welkom om samen met de gemeente, scholen, lokale boeren etc plantfeestjes te organiseren, tiny forests of stadsparkjes aan te leggen en hele wijken en bermen te vergroenen.

•    Vrijwilligers zoeken
Een miljoen bomen verplanten, vraagt vele handjes! Iedereen kan zich aanmelden als vrijwilliger via meerbomen.nu om te helpen oogsten, planten of met het helpen zoeken naar oogst en plantlocaties. Jouw centrum zou publiciteit kunnen genereren en vrijwilligers kunnen oproepen mee te doen. In Amersfoort is bijvoorbeeld een project gestart waarbij bewoners nu al stekjes uit de tuin kunnen aanleveren, zodat ze in de winter een nieuw plekje kunnen krijgen bij een boer of in een andere tuin.

Appel- en perenbomen om zelf uit te delen 
Stichting Corazon stelt daarnaast duizenden appel- en perenbomen beschikbaar. De bomen zijn door de coronamaatregelen helaas niet verkocht. Ze zijn dus over en zoeken een nieuw huis. Het gaat om 1,5 meter hoge, 3-jarige laagstam appel- en perenbomen.
Corazon hoopt dat zeker een deel van deze bomen op plekken komen te staan waar veel voorbijgangers zich tegoed kunnen doen aan gratis plukfruit. Meer Bomen Nu geeft deze bomen gratis weg aan iedereen die boomweggeefacties en andere leuke evenementen wil organiseren en deze bomen tijdelijk wil bewaren: van augustus tot het plantseizoen.

Aanmelden voor 15 juli!
Wil je meehelpen, meld je dan HIER aan voor 15 juli.
Heb je nog vragen, neem dan contact op met René Munsters, moderator NME Netwerk. Voor eventuele inhoudelijke vragen kan je ook terecht bij Urgenda, Hanneke van Ormondt, 06 – 4575 6529.
Meer informatie vind je ook op meerbomen.nu

Ons jaarverslag is uit. Met natuurlijk een terugblik op onze activiteiten, de nieuwe Innovatieprijs en onze nieuwe voorzitter Jacqueline van Dongen aan het woord: “Vanuit het Rijk wordt veel participatie
opgelegd in onder meer de Regionale Energie Strategie en
Omgevingswet. Ik zie ook veel bewoners die nog niet betrokken zijn. Lokale NME-organisaties vormen een bestaande structuur die in alle lagen van de bevolking vertakt is en die een rol speelt of kan spelen in het bereiken en betrekken van bewoners.” Lees verder

De Nederlandse drinkwaterbedrijven houden op 23 september gezamenlijk de Nationale Kraanwaterdag. Voldoende water drinken draagt bij aan een gezonde levensstijl. Nergens ter wereld is de kwaliteit van het drinkwater zo hoog als in Nederland. Als partner zet GDO zich in om zoveel mogelijk basisscholen en bso’s te stimuleren deze dag aandacht te besteden aan kraanwater als duurzame en gezonde dorstlesser.

Lees meer