We hebben een nieuwe penningmeester. Paul Duijsings is officieel toegetreden tot het bestuur. Met een achtergrond in de sector is hij een waardevolle aanvulling. Welkom Paul!

Paul was begin deze eeuw vijf jaar directeur bestuurder van Veldwerk Nederland, enige tijd voorzitter van de Vereniging van Educatie Nederland (VEN) en eerst lid en sinds kort voorzitter van de Raad van Toezicht van Stichting Natuurstad Rotterdam.

,,Ik heb altijd in besturen rond educatie gezeten en vind dat leuk én belangrijk om te doen. Daarom zet ik mij nu ook in voor de Vereniging GDO. Mijn insteek is altijd geweest dat lokale organisaties minder afhankelijk zijn van (gemeentelijke) subsidies en meer eigen inkomen verwerven om zo minder kwetsbaar te zijn.’’

Cruciaal

,,In deze tijd zouden zij ook niet kwetsbaar moeten zijn. Natuur- en duurzaamheidscentra zijn in mijn ogen cruciaal voor het realiseren van klimaatdoelen in gemeenten. Zij kunnen op een laagdrempelige manier bijdragen aan meer bewustwording bij bewoners; via de kinderen, activiteiten voor scholen en bso’s, ouders, grootouders, in buurten en wijken. Zij kunnen het ‘klimaatneutraal worden van een gemeente’ handen en voeten geven. Educatie blijft daarin de basis. Als je het niet hebt aangeleerd of ervaren, dan beklijft dat niet.’’

Gemeenten realiseren zich niet altijd wat ze aan sociaal instrumentarium in huis of binnen de gemeentegrenzen hebben.

Sociaal instrumentarium in huis

,,Kortom, centra kunnen daarin nog veel meer betekenen dan ze soms denken. Gemeenten realiseren zich niet altijd wat ze aan sociaal instrumentarium in huis of binnen de gemeentegrenzen hebben. Daarin hebben de centra zelf ook een rol richting ambtenaren en bestuurders. En zij kunnen op allerlei manieren van elkaar leren.

Innovatie nodig

Bij GDO zijn ruim 100 lokale NDE-organisaties aangesloten. ,,GDO is de sleutelorganisatie die de samenwerking en professionalisering in de sector bevordert. Maar de leden in het netwerk moeten het zelf oppikken. De sector heeft zeker ook innovatie nodig, meer dan nu gebeurt. Bij een grote organisatie als Natuurstad in Rotterdam zoeken we ook naar nieuwe manieren; meer digitaal en vernieuwing van de inhoud in combinatie met het zelf echt ervaren. Dit moeten we gezamenlijk oppakken, zodat niet iedereen het wiel uitvindt. We moeten met elkaar de dingen doen waar de wereld om ons heen om vraagt.’’

De winnaar van de GDO Innovatieprijs 2021 is Milieuhuis Nissewaard met High Five Duurzaam! Deze inzending heeft de stap gezet naar het NME centrum van de toekomst, qua netwerk en gezamenlijke activiteiten in een community van educatieve medewerkers, gekoppeld aan de SDG’s.

Dit jaar waren er maar liefst acht inzendingen voor de GDO Innovatieprijs. Het is een uitgelezen moment om als centrum aan de collega’s in het werkveld en de buitenwereld te laten zien met welke ontwikkelingen zij bezig zijn en op welk product of werkwijze ze trots zijn. ,,Het zijn inzendingen die er toe doen”, aldus juryvoorzitter Jacqueline van Dongen (GDO-voorzitter en wethouder van Zwijndrecht). Verder werd de jury gevormd door Roel van Raaij (Secretaris Stuurgroep Kennisprogramma DuurzaamDoor), Theo Leupen (RVO/Kennisprogramma DuurzaamDoor), Anna Vanderveen (beleidsadviseur VO Raad), Anouk Viegen (directeur CNME Maastricht e.o., winnaar 2020).

Programma High Five

,,Het Milieu Huis Nissewaard (samenvoeging gemeenten Spijkenisse en Bernisse op Voorne-Putten in 2015) maakt deel uit van het team combinatiefunctionarissen van de gemeente. Binnen dit team zijn 4 domeinen verenigd: sport, cultuur, Natuur- en Duurzaamheidseducatie (NDE) en sociaal cultureel werk. Belangrijke taken zijn verenigingsondersteuning, een uitgebreid educatieaanbod samen met externe partners op het gebied van schoolsport, binnenschoolse cultuureducatie en natuur- en duurzaamheidseducatie. En het organiseren van activiteiten en evenementen met partners ter inspiratie en ter stimulering van inwoners. Deze integrale werkwijze is gebundeld in het programma High Five”, aldus Jet de Jonge, die beduusd was over de verkiezing van haar inzending. ,,We hebben heel hard gewerkt om het Milieuhuis toekomstbestendig te maken.”

Juryrapport

Het oordeel van de jury over de winnaar luidt als volgt: ‘Innovatie in onze-sector kan niet langer primair plaatsvinden op productniveau. Mooie producten, lessen, activiteiten blijven altijd nodig – dat zeker. Maar om in de context van het huidige transitietijdperk écht impact te maken voor een duurzame toekomst, is systemische innovatie nodig. Met de werkwijze High Five kun je ook een grotere groep mensen bereiken dan de koplopers. Het doet een beroep op het vermogen om integraal te werken binnen een gemeente. Dat kan voor centra die onderdeel zijn van een gemeente, maar ook zelfstandige centra. Ook elders in het land is deze veranderbeweging in samenwerking met partners te zien. Dit vraagt voor de sector tijd, maar biedt ook veel kansen. En het bied je een sterkere positie, doordat o.a. communicatie en beleidsontwikkeling gezamenlijk opgepakt wordt.’

Eervolle vermeldingen

Eervolle vermeldingen waren er voor het BloteVoetenTuinPad van Duurzaamheidscentrum Assen. Deze inzending zit volgens de jury geraffineerd in elkaar. ‘Bekende elementen zijn hier gecombineerd: leuk en leerzaam voor kinderen, inspirerend voor volwassenen. Een mooie combinatie van plezier, educatie, informatie en inspiratie (volop ideeën voor thuis en tuin). Mooi vormgegeven en ook goed elders toepasbaar.’ 

En voor De Groene Belevenis in Leusden. ‘Het idee om ‘spannende’ videofilmpjes over Helden van de Struintuin in te zetten voor de werving van vrijwilligers en de ‘knipoog’ waarmee dit gedaan is, verdient een eervolle vermelding. Juist ook omdat we met meer vrijwilligers veel meer impact maken in de maatschappij en dat iets is wat onze centra onderscheidt van grote landelijke organisaties: lokale kracht met lokale mensen. Dit initiatief verdient zeker navolging op andere plakken/organisaties waar men moeite heeft met het werven van nieuwe vrijwilligers. Is het nieuw? Nee, wel goed uitgewerkt!’

Ook voor overige genomineerden had de jury veel lof.

Stichting Stad & Natuur Almere: Educatiebos 2.0 prikkelt zintuigen: ‘De jury spreekt het idee van vijf boskamers en de daaraan verbonden functies en het benutten van de zintuigen. De jury is onder de indruk van de inclusiviteit, het toegankelijk maken voor mensen met een beperking, zoals slechtzienden of rolstoelgebruikers, zodat ook zij de natuur kunnen beleven. Ook de bottom-up aanpak met daardoor veel lokaal en regionaal draagvlak spreekt aan, evenals de daadwerkelijke realisatie van een echt buitenleslokaal. Vanwege zijn omvang lastiger te kopiëren door andere centra, mogelijk wel een of meerdere boskamers.’

Stichting Renkums Beekdal: Klei voor kleuters: ‘Creatief is de verbinding met de lokale omgeving, landschapshistorie en cultuur, met als doelgroep het jonge kind. Wederom een kracht van het NDE centrum, dat met dit project door het samen bouwen aan een landschap in de klas ook verbindend werkt.’

Westland Natuur en Techniek Web (WNTweb): excursies via vlogs: ‘Vernieuwend is hier de kinderen in de hoofdrol. Goede zet om peers aan peers te laten leren door voorbeelden. En de combinatie met lessen en oproepen om naar buiten te gaan. Prima oplossing binnen de coronaperiode. Ook lof voor de combinatie met technieklessen. In deze periode van energietransitie is het zo hard nodig kinderen hiervoor te interesseren.’

Natuurstad Rotterdam: natuurlessen via video’s en een livestream in de klas of thuis: ‘Mooi en professioneel uitgewerkt concept en lesaanbod met een groot bereik. Leuke enthousiasmerende filmpjes die aanzetten tot nieuwsgierigheid en actie (zelf ontdekken en ervaren) bij kinderen a.d.h.v. gerichte opdrachten. Meer centra hebben op deze manier ingespeeld op de corona lockdown situatie en daarmee niet uniek. Niets vervangt een echte ‘hands-on’ beleving, maar deze opzet kan wel van toegevoegde waarde zijn.’

NMCX Haarlemmermeer ontwikkelde Citizen Science software, waarbij iedereen met een smartphone kan helpen bij het in kaart brengen van zwerfafval: ‘Mooie combi van handen uit de mouwen gekoppeld aan het slimme gebruik van data. Levert belangrijke inzichten voor beleid, inwoners en stakeholders. NMCX heeft lef getoond door deze app zelf te laten ontwikkelen. Ook goed dat citizen science daadwerkelijk wordt ingezet; een onderwerp waar velen over praten maar weinigen doen. Mooi als dit kan worden overgenomen door andere NME centra. De vraag is wel: leidt dit alleen tot inzicht, of leidt het ook tot actie en samenwerking?’

Inzendingen voor de GDO Innovatieprijs 2022 zijn welkom!

Maar liefst acht genomineerden zijn er dit jaar voor de GDO Innovatieprijs 2021. De winnaar wordt bekend gemaakt op 18 november tijdens onze jaarlijkse Kennisdag. De jury wordt gevormd door onze voorzitter Jacqueline van Dongen (wethouder Zwijndrecht), Roel van Raaij (Secretaris Stuurgroep Kennisprogramma DuurzaamDoor), Theo Leupen (RVO/Kennisprogramma DuurzaamDoor), Anna Vanderveen (beleidsadviseur VO Raad), Anouk Viegen (directeur CNME Maastricht e.o., winnaar 2020).

De genomineerden zijn:

Natuurstad Rotterdam: Livestream in de klas of thuis tijdens corona
Milieuhuis Nissewaard: Werkmethodiek High Five
Stichting Renkums Beekdal: Klei voor kleuters, combinatie materiaal, cultuurhistorie en beeldende kunst
NMCX: Afval in kaart brengen met Citizen Science
Westland Natuur en Techniek Web (WNTweb): Toch op excursie via vlogs
Duurzaamheidscentrum Assen: Het blote-voeten-tuinpad (BVTp) inspireert tot klimaatadaptieve tuin
Stichting Stad & Natuur Almere: Educatiebos prikkelt zintuigen
De Groene Belevenis: Spannende video’s werven vrijwilligers

Nadat de Nationale Boomfeestdag de afgelopen periode niet heeft kunnen plaatsvinden, was het op 10 november weer tijd voor een speciale viering in Alphen aan den Rijn.

Ruim 100.000 kinderen van basisscholen in het hele land hebben deze dag hun schoolplein of buurt vergroend door het planten van zo’n 200.000 bomen ofwel 45 voetbalvelden bij elkaar.

In Alphen aan den Rijn was er extra feest door de aanwezigheid van prinses Irene, het afscheid van directeur Peter Derksen maar vooral door de 400 kinderen van basisscholen uit Alphen. De kinderen hadden op school plannen gemaakt voor meer bomen in de stad en presenteerden die vandaag. Onze GDO-moderator Arjan Klopstra begeleidde deze presentaties tijdens mooie gesprekken. Stichting Vogelpark Avifauna realiseerde een beleefroute, om kinderen zich meer bewust te maken van de natuur (en in het bijzonder de vogels) om hen heen.

Samen met wethouders aan de slag

Behalve in deze gemeente waren er in het hele land tientallen boomfeestactiviteiten. Veel GDO-leden werkten hier graag aan mee. Hieronder een greep uit de vele boomplant-acties.

Op de door Natuurcentrum Arnhem georganiseerde Boomfeestdag her-plantten vijf Arnhemse basisscholen in het kader van de Urgenda actie ‘Meer bomen nu’ verzamelde zaailingen. Gedeputeerde Peter Drenth en wethouder Cathelijne Bouwkamp hielpen mee.

Leerlingen van de J.P. Heijeschool in Hoofddorp plantten samen met wethouder Steffens en Arjanne Lagendijk van NMCX een aantal bomen.

In Amstelveen plantten leerlingen van basisschool Kindercampus King samen met wethouders Floor Gordon en Frank Berkhout 250 boompjes. Dat was meteen de opening van de tweede locatie van Bomenschool Amstelveen op het complex van schooltuin Bankrasflora aan de Jeanne d’Arclaan. Lees meer

Stichting Natuurstad Rotterdam was tijdens de Nationale Boomfeestdag gastheer voor wethouder Vincent Karremans (Buitenruimte), die samen met basisschoolleerlingen van groep zeven van obs Prins Alexander op het Ommoordse veld 27 bomen heeft geplant.

Zo’n 50 kinderen hielpen in het Nieuwe Plantsoen in Deventer wethouder Frits Rorink bij het planten een lindeboom. De kinderen hebben bij de boom een wensfles begraven met hun wensen voor de toekomst. De leerlingen van groep 6-8 van Montessorischool Van Lith en van groep 6 van Kindcentrum Het Palet hielpen vervolgens bij de aanplant van bosplantsoen in het park. Deze aanplant komt op de plek waar veel stormschade is geweest in 2019. De Ulebelt organiseerde deze activiteit. Lees meer

Thema Bomen maken Gezond!

Het thema van de Nationale Boomfeestdag 2021 was Bomen maken Gezond! ,,Het belang van een groene leefomgeving is de afgelopen jaren steeds duidelijker geworden. Voor het klimaat en biodiversiteit, voor gezondheid van kinderen en volwassenen en voor een leefbare stad. Voor scholen is een groene schoolplein een geweldige speel- en leeromgeving. We dragen dan ook graag bij aan de Nationale Boomfeestdag vanuit onze prachtige locaties in het hele land”, aldus Arjan Klopstra van Vereniging GDO.

In totaal hebben 13.046 kinderen van 38 scholen in het land tijdens Groene Voetstappenweek in september samen 61.171 groene voetstappen gezet. Met alle stappen bij elkaar opgeteld betekent dat anderhalf keer de wereld rond. Het totaal aantal groene voetstappen die de kinderen in heel Europa hebben gelopen, wordt gepresenteerd tijdens een speciale sessie op de VN-Klimaattop (COP26) in Glasgow.

Groene Voetstappenweek
De Groene Voetstappenweek is een landelijke bewustwordingsactie om onderwerpen als klimaatverandering, duurzame mobiliteit, energie en verkeersveiligheid met behulp van het aangeboden lesmateriaal onder de aandacht te brengen. Tijdens deze week dragen de kinderen zelf actief bij aan een beter klimaat door lopend, met de fiets, steppend, skatend of met het openbaar vervoer naar school te komen. Met elke ‘groene voetstap’ verdienen ze daarmee Groene Voetstappen-stickers.

Fietsen verdiend voor ouders zonder fiets
In Nederland spanden de basisscholen in Breda de kroon: zij zetten veertien scholen bijna 22.000 groene voetstappen. De gemeente heeft bij de start van de actie toegezegd om per 2.500 voetstappen één fiets aan het Jeugdfonds te doneren. Dit fonds verdeelt de fietsen onder kinderen van wie de ouders/verzorgers zich geen fiets kunnen permitteren. Deze toezegging heeft de kinderen blijkbaar geïnspireerd. In totaal verzamelden veertien scholen met elkaar 21.978 groene voetstappen, wat goed was voor negen fietsen. Na bekendmaking besloot de gemeende het aantal fietsen te verdubbelen naar achttien fietsen. Daarmee krijgen twee keer zoveel kinderen nu dus een fiets.

Groene voetstappen door heel Europa
De Groene Voetstappenweek is onderdeel van het Europese programma ZOOM Kids on the Move en is opgezet door Climate Alliance. De Groene Voetstappenweek wordt in meerdere Europese landen gehouden. Het totaal aantal groene voetstappen die de kinderen in heel Europa hebben gelopen, worden gepresenteerd tijdens een speciale sessie op de VN-Klimaattop (COP26) in Glasgow.

In Nederland is de actieweek georganiseerd door Klimaatverbond Nederland in samenwerking met Vereniging GDO.

Foto: Basisschool De Fontein

Educatiespecialisten uit het netwerk van GDO en Leren voor Morgen werken samen om lesmateriaal te beoordelen en van het keurmerk ‘Leren voor duurzame ontwikkeling’ te voorzien. Dit lesmateriaal is eenvoudig te vinden op een aparte pagina in Wikiwijs, een platform van Kennisnet (uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van OCW) waar docenten van po, vo en mbo lesmateriaal kunnen creëren, maken, vinden, bekijken en downloaden.

Lesmateriaal met het keurmerk ‘Leren voor duurzame ontwikkeling’ voldoet aan kwaliteitscriteria, die je hier kunt vinden: https://lnkd.in/gKJQ-3FZ

De educatiespecialisten benaderen duurzaamheid breed vanuit de 17 Sustainable Development Goals. Dit betekent dat zij ook kijken naar de sociale kant van duurzaamheid. De thema’s waarop kan worden gezocht: Gelijkheid, Gezondheid, Circulaire economie, Bouw, infrastructuur en mobiliteit, Water, Energie, Klimaat en Natuur en biodiversiteit.

Heb jij waardevol lesmateriaal geschikt voor deze pagina? Deel het met info@wikiwijs.nl en de specialisten bekijken voor je of het voldoet aan de kwaliteitscriteria!
Bekijk de pagina.

De jaarlijkse Nationale Kraanwaterdag 2021 bereikte een recordaantal deelnemers. Maar liefst 210.000 kinderen in 7.500 schoolklassen en bso-groepen deden mee aan deze dag waar met activiteiten en lessen aandacht wordt gevraagd voor deze gezonde dorstlesser.

De landelijke aftrap vond plaats bij basisschool ’t Palet in Den Haag, waar burgemeester Jan van Zanen en directeur Wim Drossaert van Dunea samen met de leerlingen een nieuw watertappunt op het schoolplein in gebruik namen. GDO is partner van deze activiteit van de drinkwaterbedrijven, die volgend jaar opnieuw plaatsvindt.

Veel basisschoolleraren zouden graag met hun klas schooltuinieren, maar hebben hiertoe geen mogelijkheid. Dat blijkt uit het Onderzoek Schooltuinen, dat is uitgevoerd door DUO Onderwijsonderzoek in opdracht van Alliantie Schooltuinen. Momenteel heeft slechts één op de vijf leerkrachten met hun klas een moestuin, terwijl 85 procent aangeeft zeker of misschien te willen tuinieren als zij hiertoe goede mogelijkheden heeft.

Zelf zaaien, verzorgen en oogsten van groente, fruit, en bloemen, draagt bij aan meer kennis over en betrokkenheid bij voeding en natuur. Om een schooltuin net zo normaal te maken als een gymlokaal in het onderwijs, hebben Vereniging Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling (Vereniging GDO), IVN Natuureducatie,Adviesbureau Beleef & Weet en de ondernemers Rob Baan (Koppert Cress) en Simon Groot (East West Seed) de handen ineengeslagen. Vanaf 8 september vormen deze partijen de Alliantie Schooltuinen. Samen gaan zij de komende vier jaar het schooltuinieren op de kaart zetten en het onderwijs ondersteunen door middel van een landelijk kennisnetwerk, het verbinden van bestaande initiatieven en het stimuleren en faciliteren van nieuwe schooltuinen.

Zij hebben onderzoek laten doen onder 800 basisschoolleerkrachten van groep 5 t/m 8. Dit en laat zien dat bij slechts een kwart van de basisscholen in ons land het schooltuinieren in het onderwijsprogramma is opgenomen. 45 procent van de basisscholen beschikt over een schooltuin, maar van deze tuinen wordt nu nog geen twintig procent ook gebruikt. Dit komt onder andere omdat leerkrachten onvoldoende kennis of te weinig tijd hebben.

Leerkracht wil graag schooltuinieren, maar heeft amper mogelijkheid

Meerwaarde schooltuinieren
Ruim twee op de vijf leerkrachten zegt zeker te willen schooltuinieren als die faciliteit er zou zijn. Nog eens bijna de helft zou in dat geval het tuinieren met de klas ook overwegen. Veel meesters en juffen zien namelijk de meerwaarde van moestuinieren. Als redenen om in een schooltuin aan de slag te gaan geven zij o.a. aan het belangrijk te vinden dat leerlingen actief buiten bezig zijn en zorg en verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen tuintje. Leerkrachten die het tuinieren niet zien zitten, vinden vooral dat ze hiervoor te weinig tijd hebben.

Behoefte aan ondersteuning
Leerkrachten die nu wel gebruik maken van een schooltuin doen dit gemiddeld ruim vijftien keer per jaar. Een derde van hen zou graag vaker gebruik maken van de moestuin, op het schoolplein of op een schooltuinencomplex. Wel is er bij veel meesters en juffen behoefte aan meer ondersteuning bij het tuinieren, zowel als het gaat om onderhoud als om de begeleiding van leerlingen bij de lessen.

‘Investeer in schooltuinen’
Annerie Rutenfrans van Adviesbureau Beleef & Weet: ,,Een schooltuin kan een geweldige bijdrage leveren aan de gezonde leefstijl van onze kinderen. Een kind dat zelf groenten teelt, gaat die ook eten en lekkerder vinden. Bovendien levert een schooltuin een praktische context voor andere vakken. We doen dan ook een beroep op de overheid om de komende jaren te investeren in de schooltuin en de hulptroepen van de leerkracht.”

Over de Alliantie
De Alliantie is een initiatief van Adviesbureau Beleef & weet, Vereniging GDO, IVN Natuureducatie, Rob Baan (Koppert Cress) en Simon Groot (EWS). De alliantie staat nadrukkelijk open voor andere organisaties die onze missie ondersteunen en zich willen aansluiten: Elk kind een schooltuin! Contactpersoon voor GDO binnen de Alliantie is Arjan Klopstra.

Moestuinzadenactie
Met zaadveredelaar Rijk Zwaan organiseert GDO jaarlijks een actie waarbij scholen gratis moestuinzaden kunnen aanvragen via de Natuur- en Duurzaamheidscentra in ons netwerk en makelaars Jong Leren Eten. Jaarlijks maken 3000 scholen gebruik van dit mooie aanbod.

Basisschoolkinderen van nu zijn rond 2030 klaar met hun opleiding. Heeft die ze voorbereid op klimaatproblemen? Zorg voor onafhankelijke klimaateducatie. Dit stellen GDO-moderatoren René Munsters en Henk Nijhof in een opiniestuk dat Trouw op 18 augustus publiceerde. Zij doen een oproep aan overheden en bedrijfsleven om ons te helpen door gezamenlijk te investeren in een Fonds voor Duurzaamheidseducatie. ,,Het tijd om het principe van Social Impact Investing toe te passen: wie baat heeft bij het beperken van de kosten in de toekomst, heeft belang bij de investeringen in het heden en is een potentiële financier. Dit financieringsvraagstuk hoort niet alleen bij gemeenten te liggen.”

Goed lesmateriaal ontbreekt
,,Het verontrustende klimaatrapport van het IPCC, dat vorige week uitkwam, laat niets aan duidelijkheid te wensen over. Het is code rood en we zullen echt aan de slag moeten om de klimaatverandering te keren.

Ook in de vereniging Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling maken we ons zorgen over klimaatverandering. En ook over educatie rond klimaatverandering, natuur en milieu. Vanuit onze achterban, ongeveer 100 gemeenten en bijna 150 natuur- en duurzaamheidsorganisaties (voor educatie op het terrein van natuur en milieu), zien we dat goed lesmateriaal over klimaatverandering en andere duurzaamheidsvraagstukken op veel plekken ontbreekt. Dat baart ons zorgen, omdat het belangrijk is dat kinderen en jongeren een oordeel leren vormen over klimaat- en milieuproblemen op basis van objectieve informatie.”

De samenleving van 2030
In 2030 moeten we onze CO2- uitstoot hebben gehalveerd. De kinderen die nu op de basisschool zitten, studeren rond het jaar 2030 af. Ze zoeken dan een huis en maken plannen voor de toekomst. We bereiden ze in het onderwijs voor om zo goed mogelijk deel te nemen aan de samenleving.

Maar die samenleving zal in 2030 heel anders zijn dan de wereld waarin de huidige generaties zijn opgegroeid. Zonder objectieve achtergrondkennis is een omvangrijk en complex probleem als klimaatverandering en wat dit betekent voor jezelf, je omgeving en je toekomst, moeilijk te duiden.

Bij het ontbreken van regulier lesmateriaal wordt ander voorhanden materiaal ingezet, bijvoorbeeld gesponsord door de fossiele industrie, zoals beschreven in het opiniestuk van door Extinction Rebellion Families Nederland in Trouw (1 mei). We vrezen dat kinderen en jongeren daarmee geen onafhankelijk beeld krijgen over klimaatverandering. Ondanks enkele kerndoelen in het onderwijs die refereren aan natuur, milieu en duurzaamheid, krijgen deze onderwerpen in de dagelijkse praktijk onvoldoende aandacht. De remedie is volgens ons om duurzaamheidseducatie echt te integreren in het curriculum van scholen.

Duurzaamheid is ‘geen kerntaak’
De bijna 150 natuur- en duurzaamheidscentra in ons land bedienen van oudsher het basisonderwijs en richten zich steeds vaker op inwoners, bedrijfsleven en het voortgezet onderwijs. Door het duurzaamheidsbeleid van overheden te vertalen naar de dagelijkse woon-, werk- en leeromgeving, stimuleren de centra op een onafhankelijke manier een duurzame basishouding bij kinderen en verleiden zij volwassenen tot een duurzame leefstijl.

Wegbezuinigd
Helaas heeft een fors aantal gemeenten deze functie wegbezuinigd. Veelal met het argument dat het geen kerntaak van de gemeente was. Dat argument kan in deze tijd niet meer met droge ogen worden gebruikt. Het wordt tijd om het principe van Social Impact Investing toe te passen: wie baat heeft bij het beperken van de kosten in de toekomst, heeft belang bij de investeringen in het heden en is een potentiële financier. Dit financieringsvraagstuk hoort niet alleen bij gemeenten te liggen. We roepen Rijksoverheid, provincies, waterschappen, bedrijfsleven en vermogende personen op ons te helpen door gezamenlijk te investeren in een Fonds voor Duurzaamheidseducatie, naar analogie van het Cultuurfonds.

Van levensbelang
Onderwijs over het omgaan met de uitdagingen op weg naar een duurzame circulaire samenleving is van levensbelang voor de toekomst van onze kinderen. We hebben onderwijs nodig dat gericht is op de opgaven die we de komende jaren moeten oplossen met elkaar. De natuur- en duurzaamheidsorganisaties zetten de in de afgelopen decennia opgebouwde onafhankelijke expertise graag daarvoor in. Laten we de biodiversiteit weer centraal stellen binnen onze economie en economische beslissingen. En laten we kinderen, jongeren en hun ouders onafhankelijke informatie en scholing over duurzaamheid bieden, zodat zij afgewogen keuzes kunnen maken en invloed kunnen uitoefenen op hun eigen toekomst.”

Reageren?
Neem contact op met Rene Munsters of Henk Nijhof.

Natuur moet de ruimte krijgen bij het bouwen van de ten minste 1 miljoen woningen de komende tien jaar. Om hiervoor aandacht te vragen hebben bouwers, ontwikkelaars, banken en architecten het manifest Bouwen voor Natuur opgesteld en aan de Tweede Kamer aangeboden. Om dit manifest als motie of kamerstuk op de agenda van de Tweede Kamer te krijgen, moeten meer gemeenten en ontwikkelaars dit manifest ondertekenen. Lees het manifest. Ondertekenen kan nog via Natuur & Milieu.

Aanpak lokale NDE-centra bij nieuwbouw in de stad
Ook GDO heeft het manifest ondertekend. Lokale centra voor natuur en duurzaamheid, zoals De Groene Belevenis in Leusden en CNME Maastricht, werken al samen met projectontwikkelaars om natuur in de wijken te realiseren. Bekijk de aanpak met Heijmans in de Leusdense Maanwijk en het filmpje hieronder.

‘We nemen de SDG’s serieus’

Onno Dwars, CEO Ballast Nedam

En lees meer over De Groene Loper boven de A2 in samenwerking met Ballast Nedam. Onno Dwars, CEO van Ballast Nedam Development: “Al in de tenderfase hebben we actief gekeken naar mogelijkheden om het project zo groen en biodivers mogelijk te maken. We nemen de zeventien Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties serieus en we zien biodiversiteit simpelweg als de basis van ons bestaan. Daarom is het niet meer dan logisch om in de gebouwde omgeving bij te dragen aan het herstel en de bloei van de natuur.”

Kennis over ecologie
Het projectbureau A2 vroeg aan o.a. CNME Maastricht hoe De Groene Loper nog biodiverser kon worden. Voor Ecoloog Peter Alblas was deze samenwerking een uitgelezen kans om zijn kennis over ecologie toe te passen. Hij zaaide met zijn team en vijf schoolklassen zo’n vijf hectare grond in. “Aanvankelijk hadden we het alleen over de begroeiing langs de lange weg van De Groene Loper Maastricht”, blikt Peter terug. “Maar dit project is veel breder. De braakliggende hectares grond, waar nu huizen worden gebouwd, hoorden er wat mij betreft ook bij. Ik zag kansen, want op die hectares konden we gemakkelijk een bloemenzee maken als we de ruimte slim beheren.” Lees verder hoe Limburgse mergel en onderling vertrouwen een bloemenzee op in Maastricht opleverde.