Om de opbrengsten van twee jaar samenwerken aan afvalvrije scholen op te halen, hebben we met Rijkswaterstaat een Kennis(sen)dag gehouden voor gemeenten, publieke afvalinzamelaars en NME-organisaties. Zij kwamen voor het eerst bijeen om kennis en ervaring uit te wisselen en leerden elkaar (beter) kennen.

,,Een afvalvrije school vraagt om een verbinding tussen mensen en organisaties die voorheen vaak niet bestond. Dat maakte deze uitwisseling tussen bijna 80 vertegenwoordigers van alle betrokken partijen heel waardevol”, aldus Jennifer van Dijk, van Rijkswaterstaat, afdeling Afval Circulair. ,,Het gaat er tenslotte om dat we kinderen leren afval scheiden in het belang van de toekomst.”

Mogelijkheden
Alle partijen hebben behoefte aan informatie en helderheid over de mogelijkheden van afvalscheiding en -inzameling. Schoolafval wordt in de meeste gemeenten gezien als bedrijfsafval, waarvoor contracten zijn afgesloten met (commerciële) afvalinzamelaars. Juridisch en financieel vraagt dat om aanpassingen in wet- en regelgeving.

Om wel aan de slag te gaan, zijn er verschillende mogelijkheden. Te beginnen met preventie. Ook kan de afvalinzamelaar zelf afvalscheiding aanbieden. Scholen kunnen gezamenlijk inkopen en afspraken maken met afvalinzamelaars of samen met gemeenten een aanbesteding doen. Het aanpassen van het gemeentelijk reinigingsrecht biedt een uitkomst of het kan worden meegenomen met huishoudelijk afval (Wet M&O, Vpb). Enkele gemeenten hebben daarvoor een Maatregel van Algemeen Belang genomen. De Nederlandse Vereniging van Reinigingsdiensten NVRD heeft op een rij gezet welke mogelijkheden er zijn in wet- en regelgeving. En in april 2021 zijn daarover afspraken met de belastingdienst bekend geworden. Deze gaan over de uitwerking van de vennootschapsbelasting voor afval gerelateerde activiteiten (het branchekader Vpb).

Inspiratiegids
Een aantal mooie praktijkervaringen mét scholen, NME-organisaties, gemeenten en inzamelaars zijn gebundeld in een Inspiratiegids voor afvalvrije scholen. Veel handige informatie is verzameld in een routekaart voor gemeenten, in kennisdossiers over bijvoorbeeld GFT, een productoverzicht voor gescheiden afvalbakken en educatiemateriaal en in een aanpak gedragsverandering. Want behalve het goed organiseren, is het ook belangrijk kinderen enthousiast te maken voor een beter milieu. Daarin kunnen de ruim honderd organisaties voor natuur- en duurzaamheidseducatie (verenigd in het NME-netwerk van de vereniging GDO) in het land een rol spelen, ook als verbinder tussen de partijen.

Besparing
Belangrijke tip is: houd vol! Scholen zijn immers druk, verandering is moeilijk. Een lange adem helpt; soms duurde het twee jaar voordat kon worden begonnen met afvalscheiding. Maar als het lukt, is dat het meer dan waard. Een school scheidde bijvoorbeeld al papier, maar na de invoering van de afvalvrije school was het papiervolume vier keer zo groot. Het heeft dus zin! Bijkomend voordeel voor scholen is dat goede preventie en afvalscheiding uiteindelijk een besparing kan opleveren, door het drastisch verminderen of helemaal verdwijnen van restafval.

Op onze online werkplek voor leden van ons netwerk is een verslag van de dag te vinden en praktijkvoorbeelden. En we organiseren in samenwerking met Rijkswaterstaat CoP’s en pilots rond dit thema.

Leidraad NVRD voor gemeenten
De Nederlandse Vereniging van Reinigingsdiensten heeft een leidraad uitgebracht: Afvalscheiding op scholen. Hoe regel ik dat als gemeente?