Met genoegen kijken we terug op onze jaarlijkse GDO2daagse. Met 50 leidinggevenden van natuur- en duurzaamheidscentra en NDE-ambtenaren uit ons netwerk waren we te gast bij Stichting Natuurstad in Rotterdam. De eigen medewerkers, de gemeente Rotterdam en bewoners gaven een inkijkje in de vele mooie ‘meedoen in het groen’-activiteiten, met kinderen en volwassenen; rond gezondheid, arbeidsparticipatie, armoedebestrijding, gemeenschapsvorming.

Verbreding van educatie naar participatie

We spraken met elkaar onder meer over de verbreding van educatie naar participatie. GDO-voorzitter Jacqueline van Dongen, wethouder van de gemeente Zwijndrecht, ziet in de NDE-centra de energie om de duurzaamheidstransitie verder te brengen. ,,Als je alle centra en alle kennis bij elkaar ziet; jullie weten hoe het werkt om mensen mee te nemen. Hoe je impact kunt maken met educatie en participatie. Dat mogen veel meer gemeenten beseffen”, zei ze. ,,Veel mensen hebben het moeilijk. Voor hun bestaanszekerheid hebben mensen het ook nodig om zelf bij te dragen aan de maatschappij. Daar ligt versnelling. Natuur- en duurzaamheidscentra en kinderboerderijen zijn onvoorwaardelijke plekken waar de samenleving zich mengt.’’

Training in veranderprocessen

Theo Leupen van DuurzaamDoor ging in op de meerdere perspectieven van participatie. De energieke samenleving heeft in zijn ogen een enorme vlucht genomen. ,,Overal is maatschappelijk initiatief, van het vergroenen van hun straat tot circulariteit of voedselhulp. Ook dat wat wel eens genoemd wordt ‘klein bier’ – de kleine dingen – hebben we keihard nodig. Inwoners wachten niet, ze gaan zelf aan de slag.” De NDE-centra bespraken hoe zij bewoners hierin kunnen faciliteren, inspireren en gidsen. De Wageningen Wetenschapswinkel heeft bij vijf NDE-centra inspirerende voorbeelden van het betrekken van bewoners onderzocht. Het onderzoek naar succes- en faalfactoren krijgt een vervolg in een training om leidinggevenden te ondersteunen bij vernieuwing en veranderingsprocessen in hun organisatie.

Beschutte werkplekken

Leontien Hoekman, afdelingsmanager Rotterdam Inclusief & Ketenmanager LKS, gaf een inkijkje in hoe de gemeente Rotterdam participatie vormgeeft. Gemeenten moeten mensen met een (arbeids)beperking een betaalde baan bieden in een aangepaste omgeving: Ze wees erop dat het aantal beschutte plekken voor deze mensen steeds verder afneemt. ,,Een steeds groter wordende groep staat langs de kant. We raken mensen kwijt.” Zij ziet bij NDE-centra tal van mogelijkheden om mensen een plek bieden, van garantiebanen tot nieuwe werkvormen, waarbij medewerkers zich kunnen ontwikkelen. Bij laagdrempelige NDE-centra en kinderboerderijen, zoals bij Natuurstad, melden mensen zich soms ook spontaan. Bij Natuurstad Rotterdam en veel andere centra in het land werken nu ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. ,,Het is een opgaaf die we gezamenlijk hebben”, stelt Hoekman.

Gezondheid en uitval

Natuurstad Rotterdam werkt op diverse fronten aan participatie. In het groen met bewoners in de stad en op de vijftien tuinen en acht kinderboerderijen, rond gezondheid met onder meer eerstelijns hulp, als startpunt van wandel- of fietstochten, of vitaliteit met bewegen voor ouderen en kinderen die dreigen uit te vallen of al uitgevallen zijn uit het onderwijssysteem. Ook draait er een pilot van de SamenTuin, waarbij gezinnen met armoedeproblematiek samen kunnen moestuinieren. Behalve mensen die dagbesteding hebben of via de gemeente in een garantiebaan of op een beschutte werkplek zijn geplaatst, melden zich ook veel mensen met een uitkering die vrijwilligerswerk willen doen; naast alle andere 150 vrijwilligers. Daarnaast verzorgt Natuurstad vooral natuur- en duurzaamheidseducatie op scholen en op de eigen locaties, waronder het schooltuinieren. Dat is de basis van de organisatie met 100 medewerkers.

Duurzaam onderwijs

Verder kwamen tijdens deze twee intensieve dagen aan bod de landelijke ontwikkelingen rond duurzaam onderwijs, onze krachtenbundeling met SME, en het meenemen van je organisatie in veranderprocessen. Volgend jaar zijn we te gast aan de andere kant van het land: LiemersKunstwerk in Zevenaar.