De Ulebelt in Deventer was met de ondersteuning van het opzetten van voedselcoöperatie een van de genomineerden voor de Henk Klein Award 2018. Estella Franssen vertelt over de aanpak van Voedselcoops.

Wat is de aanleiding voor Voedselcoops?
“Korte ketens, korte lijnen tussen consument en producent, bieden een kans voor een echte transitie van het voedselsysteem. In Salland zijn daar veel voorbeelden van: CSA’s, buurtmoestuinen, groente-abonnementen, boerderijwinkels, webwinkels, zelfoogsttuinen en lokale producten in de horeca. Elk voorbeeld bedient weer zijn eigen doelgroep. Maar voor veel mensen die rechtstreeks van de boer zouden willen eten, is het niet haalbaar om elke week zelf naar alle boeren toe te gaan. Een voedselcoöperatie biedt uitkomst: een gezamenlijke afspraak met een groepje mensen in jouw buurt, om samen te bestellen bij de boer en bij toerbeurt alles op te halen. Alleen: hoe zet je zoiets op? De Ulebelt zag hier een rol voor zichzelf en heeft initiatief genomen om consumenten hiermee op weg te helpen. Inmiddels zijn er groepen actief in Schalkhaar, Lettele, Heeten, Olst, Wijhe, Zwolle, Deventer en Broekland, van zes tot vijfentwintig gezinnen, die wekelijks hun versproducten halen bij boeren uit hun buurt. De Provincie Overijssel heeft ons opdracht gegeven om in de hele provincie burgers hiermee op weg te helpen.” 

Wat maakt dit project bijzonder?
“Het succes ervan. Hoe breed het in de samenleving aan uiteenlopende waardes raakt. Hoe het blijkbaar aansluit bij groeiende behoeftes in de maatschapij, en een bijdrage levert aan de kanteling van het huidige voedselsysteem, waarvan de nadelen inmiddels groter zijn geworden dan de voordelen.”

Wat is de rol van De Ulebelt hier in?
“Wij hebben gezien dat er een groeiende behoefte bestaat aan echt en eerlijk eten uit de buurt. En er bestaat een prachtig aanbod aan producten vanuit boeren die bijzondere dingen doen met hun land, met de biodiversiteit, de bodem en het water, met dierenwelzijn.
De Ulebelt heeft onderzoek gedaan naar de succes- en faalfactoren van bestaande voedselcooperaties elders in het land, en op basis daarvan een handleiding gemaakt. Vervolgens heeft zij publiciteit gezocht en groepen mensen geworven om die op weg te helpen. Ook heeft de Ulebelt een netwerk opgezet van boeren die rechtstreeks aan consumenten leveren en adviseert zij boeren die dat ook willen gaan doen.
Wij publiceren over dit project, zoeken nieuwe deelnemers, organiseren bijeenkomsten en geven nazorg aan gestarte groepen. We hebben financiering hiervoor verworven, van het Rabobank Coöperatiefonds en de Provincie Overijssel.”

Ervaringen van deelnemers
“We hebben met elkaar in de buurt eigenlijk nog nooit over eten gepraat.”
“We hebben laatst een flink overschot aan tomaten van de boer overgenomen en zijn met de hele groep een middag tomatenpassata gaan maken voor iedereen.”
“Een groepje in onze buurt is gaan bierbrouwen.”
“Bij onze groep doet iemand mee uit een begeleid-wonenproject. Ze heeft geen rijbewijs en kan zelf niet naar de boer, maar dat geeft niet, ze maakt zich op andere manieren nuttig in onze voedselcoop.”
“Wij wisselen veel recepten en bereidingswijzen met elkaar uit. Handig met al die seizoensgroentes!”
“Ik ben veel minder geld kwijt aan boodschappen, want we hoeven minder vaak naar de supermarkt en komen dus ook minder in de verleiding om junkfood te kopen.”
“Wij eten véél lekkerder en ook allerlei dingen die de supermarkt niet heeft. Radijsjes met knisperverse blaadjes! Grasgevoerd vlees uit de uiterwaarden! Rauwmelkse kefir!”
“Inmiddels zijn we met elkaar een groentetuin begonnen.”
“Ik was nog nooit bij een boer op het erf geweest.”