Wat hebben we in 2024 bereikt op het gebied van natuur- en duurzaamheidseducatie? In ons jaarverslag blikken we terug op een jaar vol groei, samenwerking en impact. Van sterkere netwerken tussen NDE-centra en stadsboerderijen tot verbindingen met lokale partners in heel Nederland.
Je ziet hier twaalf highlights door het jaar heen. Zo gaven we workshops over diversiteit en inclusie, vergroenen we met Huurders op Groen verschillende wijken samen met NDE-centra, en werd er veel kennis uitgewisseld op onze GDO-tweedaagse en de kennisdagen.
Als professionals op het gebied van natuur- en duurzaamheidseducatie hebben we een sterke relatie met scholen. Met name met leerkrachten spreken we over ons aanbod aan lessen, lesmateriaal en projecten.
Steeds meer NDE-organisaties zijn naast de rol van aanbieder ook partner van het onderwijs, en zoeken naar nieuwe mogelijkheden om samen te werken met scholen om duurzaamheid integraal te verankeren in het onderwijs.
Dezelfde taal spreken
Deze nieuwe rol vraagt ook om nieuwe kennis en vaardigheden; onder meer inzicht in de taal van het onderwijs. Als je dezelfde taal spreekt, kan je je als NDE’er beter positioneren in gesprekken met schoolleiders, schooldirecties en –besturen, en constructief en effectief met de school samenwerken.
Onze publicatiebiedt een overzicht van belangrijke onderwijstermen en geeft je meer inzicht in uitdagingen voor het onderwijs en kansen voorsamenwerking.
Lokale natuur- en duurzaamheidscentra (NDE-centra) en stads-en kinderboerderijen spelen een onmisbare rol in onze samenleving. Deze centra, klein en groot, werken elk op hun eigen manier aan verschillende duurzame thema’s. Het zijn plekken voor jong en oud om te leren over natuur en duurzaamheid, en ook om te ervaren, spelen, beleven, ontspannen en samenkomen. De sociale waarde voor leerlingen, mensen met een kleine beurs, mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en buurtbewoners is veel groter dan vaak wordt gezien.
Erkennen en behouden
Het is juist in deze tijd van het noodzakelijke herstel van verbindingen tussen mensen en de natuur en aandacht voor klimaatverandering belangrijk de waarde van deze laagdrempelige leer- en ontmoetingsplekken te erkennen en te behouden. Bij het GDO-netwerk zijn 140 NDE-centra in het land aangesloten. In dit artikel delen we zeven redenen waarom deze NDE-centra van onschatbare waarde zijn.
NDE-centra klaarstomen als partner voor duurzame school. Dit is de titel van het hoofdartikel van ons jaarverslag over 2023. Lees verder wat we met en voor ons netwerk hebben gedaan rond duurzaam onderwijs en de duurzame samenleving, over de krachtenbundeling met SME en onze activiteiten om kennis uit te wisselen en elkaar te ontmoeten.
Voedsel produceren in en rond een gemeente heeft veel voordelen en een positief effect op mensen en hun omgeving. Het biedt meerwaarde voor gezondheid en welzijn, voor sociale cohesie, de leefbaarheid, voor klimaatadaptatie, milieu en voor de lokale economie. Wetenschappelijk onderzoek uit binnen- en buitenland onderschrijft dit.
Feiten op een rij
Voor gemeenten die hierin een slag willen maken, hebben Stadslandbouw Nederland en GDO de feiten en aanbevelingen vanuit wetenschappelijke literatuur op een rij gezet: Wat lokaal voedsel doet voor een gezonde en leefbare gemeente. Deze voordelen hebben we opgesplitst naar thema’s, die aansluiten bij gemeentelijke beleidsdoelen. Alle thema’s hangen met elkaar samen en versterken elkaar.
Klik op de beelden hieronder voor de factsheet en brochure. En klik hier voor de uitgesplitste feiten naar thema.
Inwonersparticipatie (jong en oud) is onontbeerlijk om een groene leefomgeving te creëren en te behouden. Met Steenbreek hebben we een Groene menukaart opgesteld om de rol van natuur- en duurzaamheidscentra in ons netwerk breder bekend te maken. Een rol in het verzorgen educatie over natuur en biodiversiteit en het stimuleren en ondersteunen van participatie om de omgeving te vergroenen. Het GDO Netwerk van lokale intermediairs biedt immers een unieke kans voor gemeenten om de groene ambities dichterbij te brengen.
In het jaarverslag lees je over studenten die aan de slag zijn voor het GDO netwerk, over onze activiteiten voor duurzaam onderwijs en een duurzame samenleving. Verder vind je de winnaar van de GDO Innovatieprijs 2022, en een terugblik op onze Leermiddelenweek, Tweedaagse en Kennisdag. Ook komen de partners aan bod met wie we samenwerken op het gebied van onder meer klimaatadaptatie, natuur, drinkwater, mobiliteit, en moestuinzaden.
De Wateroverlasttafel geeft kinderen, jongeren en volwassenen heel eenvoudig inzicht wat het effect is van verharding of vergroening bij de hevige regenbuien waarmee we tegenwoordig te maken hebben. Ze kunnen zelf het effect ervaren.
De Wateroverlasttafel is geschikt voor een brede doelgroep (groep 6,7 en 8) en is ook in het VMBO prima toepasbaar. De tafel is echter niet geschikt om met een hele klas te gebruiken; er kunnen zo’n tussen de 16 kinderen tegelijk rondom staan. Daarom zijn er meer activiteiten ontwikkeld, waaronder een film, werkbladen, actiekaarten, opdrachten, posters en een logo. Met twee heldere handleidingen.
Deze extra les is uitgewerkt op vier manieren. Te geven: • op een NME locatie door vrijwilligers, zowel binnen als buiten. • op een NME locatie door een professional, zowel binnen als buiten. • op een school door vrijwilligers, zowel binnen als buiten. • op een school door een professional, zowel binnen als buiten.
Ontwikkelaars en begeleiders
Het extra lesmateriaal is door enkele natuur- en duurzaamheidscentra uit het netwerk van GDO gemaakt vanuit OntwikkelFonds, een fonds voor gezamenlijk te ontwikkelen lesmateriaal. Het lesmateriaal is dit keer ontwikkeld door Robin Kop (De Bastei), Suzanne Stolk (Duurzaamheidscentrum Weizigt), Tim van der Steen (NME Haarlem) en Lindske van Hulst (NME Den Haag). Kees van Wegen (BuitenWijs) en Jolanda Zeilmaker (De Groene Belevenis) legden de basis voor dit 1ste gezamenlijke lesproduct. Liesbeth Bronkhorst (Stad & Natuur Almere) en Geo Burghgraaff figureren in de film.
Aanvragen
Het lesmateriaal is tegen een vergoeding van 450 euro aan te vragen bij Vereniging GDO.
De burgemeesters van Sponslo en Steendam. Foto Vereniging GDO
In het jaarverslag komen onder anderen aan het woord ons nieuwe bestuurslid Paul Duijsings en de nieuwe programmamanager Duurzaam Onderwijs Arjan Klopstra. Verder lees je over de winnaar van de GDO Innovatieprijs 2021, en over onze activiteiten: de Leermiddelenweek, Tweedaagse en Kennisdag en met welke partners we hebben samengewerkt op het gebied van onder meer klimaatadaptatie, natuur, drinkwater, en moestuinzaden. De Alliantie Schooltuinen is een nieuwe activiteit voor de vereniging GDO.
Geeft jouw organisatie moestuinlessen of zijn er in jouw regio moestuincoaches actief op scholen? Met deze 8 praatplaten op A3-formaat kunnen begeleiders op vernieuwende wijze (extra) verdieping geven aan de lessen.
Inzicht in (kringloop)processen Aan de hand van de ervaringen en belevenissen in de moestuin geven de praatplaten de leerlingen meer inzicht in verschillende thema’s en (kringloop-) processen. Met ontdekopdrachten, het stellen van doordenkvragen en het voorleggen van stellingen, worden de leerlingen gestimuleerd zelf na te denken over de wereld om hen heen, hun voedsel en mogelijke duurzame(r) en gezonde(r ) keuzes daarin. Een mooi voorbeeld van natuurfilosofie.
De platen zijn in opdracht van Jong Leren Eten ontwikkeld door vereniging GDO in samenwerking met Utrecht Natuurlijk, De Groene Belevenis en Omgevingsdienst regio Utrecht.
Hier vind je de praatplaten, de handleiding en drukspecificaties.
