GDO heeft het manifest ‘Investeren in de toekomst, is investeren in jongeren’ ondertekend, waarin onze coöperatie een pleidooi houdt voor een politieke visie op duurzaam onderwijs. ‘Essentieel is een duidelijke visie van de politiek en ministerie van OCW op de rol van educatie in het realiseren van de gewenste duurzame toekomst, zoals ook benoemd in internationale netwerken als UNESCO en UNECE, waarin Nederland participeert.’ Het manifest is 11 mei aangeboden aan de Tweede Kamer en minister president Rutte. Lees het manifest.
Een nieuwe online databank met ruim 600 bronnen voor natuur- en milieueducatie (NME) is donderdag 20 mei gelanceerd. Sinds 1970 zijn er veel publicaties verschenen over natuur- en milieueducatie en over leren voor duurzaamheid. Veel van die publicaties zijn nog steeds waardevol. Elk jaar verschijnen er ook weer nieuwe interessante documenten. Ongeveer 600 ‘bronnen’ zijn nu opgenomen in een online databank www.bronnen-voor-nme.nl.
Je vindt er informatie onder de thema’s pedagogiek en didactiek gerelateerd aan NME, educatieve voorzieningen, inhoud van NME en doelgroepen. Professionals uit het werkveld vertellen praktijkverhalen. En ook over vereniging GDO is informatie te vinden. Neem eens een kijkje.
IVN Natuureducatie, Nationaal Jeugdfonds Jantje Beton en GDO doen een beroep op de Tweede Kamer om buitenlessen en groene buitenruimte mee te nemen in het Nationaal Programma Onderwijs. Dat deden we in een brief die is verstuurd aan de vooravond van de Nationale Buitenlesdag op 13 april. En via een bezoek van Haagse schoolkinderen aan de Kamerleden Lucille Werner en René Peters.
Het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is door het demissionair kabinet gelanceerd om vooral de tijdens de coronapandemie opgelopen onderwijsachterstanden in 2,5 jaar tijd weg te werken. Vanuit onze expertise en inzichten pleiten wij als IVN Natuureducatie, Jantje Beton en vereniging GDO expliciet voor het laten ontwikkelen van onze kinderen en jongeren tot een groene, gezonde en gelukkige generatie. Het funderend onderwijs heeft hierin een essentiële taak, zowel didactisch als pedagogisch.
Allerlei onderzoeken geven al jaren aan dat buitenles een zeer positieve invloed heeft op kinderen. Het is gezond, kinderen bewegen meer, ze kunnen zich beter concentreren en de leerstof blijft beter hangen. Desondanks, zo blijkt uit recent onderzoek van DUO in opdracht van Jantje Beton en IVN, heeft ruim 80 procent van de scholen geen enkel beleid wat betreft buitenles en wordt nu amper 1 procent van de lessen buiten gegeven. Een gemiste kans, vooral ook omdat leerkrachten zelf wel het belang inzien van buitenlessen. Zij geven aan maar liefst 25 procent van de onderwijstijd kwalitatieve lessen te willen verzorgen in de buitenruimte. Om dit echter goed te kunnen doen, hebben zij ondersteuning nodig.
Het is noodzakelijk dat er wordt geïnvesteerd in het best geventileerde klaslokaal: het schoolplein. Alle basisschoolkinderen verdienen een natuurlijke, gezonde buitenruimte, als plek om te spelen en te leren! Ruim 300.000 kinderen op 2000 scholen in het land zetten deze oproep kracht bij tijdens de Buitenlesdag 2021. Door samen met NME-centra (verenigd binnen GDO) en IVN-vrijwilligers botanisch te stoepkrijten op en rond het schoolplein geven zij anonieme stoepplantjes een naam. Zo’n 80 procent van de schoolpleinen in Nederland is momenteel een stenen woestijn. Het stoepplantje is symbool van de waarde van natuur in deze versteende omgeving. Met meer natuur in hun speel- en leeromgeving worden kinderen gezonder, creatiever en gelukkiger.
Als initiatiefnemers van de Nationale Buitenlesdag hopen wij van harte dat ook de Tweede Kamer zich hard wil maken voor het belang van gezonde schoolpleinen en/of buitenlessen en hetgeen scholen daarvoor nodig hebben, zodat onze kinderen kunnen rekenen op gezond, groen en kwalitatief onderwijs.
En bekijk het filmpje dat werd gemaakt tijdens de buitenles in het Friese Walterswâld. En de reportage van De Bastei in Nijmegen die 14 scholen begeleidde.
Haagse leerlingen overhandigen de brief over meer buitenles aan CDA-Kamerleden Lucille Werner en René Peters. De Buitenlesdag 2021 stond in het teken van botanisch stoepkrijten: welke plantjes vind je tussen de tegels…
Onze vereniging GDO is een van de ruim 375 organisaties die via SDG Nederland het kabinet oproept tot een duurzaam regeerakkoord, gericht op brede welvaart en welzijn. Voor een duurzame wereld in 2030, waar economische, ecologische en sociale waarden in balans zijn. Een wereld die weerbaar is tegen schokken (zoals een pandemie) en waar niemand wordt achtergelaten. De SDG’s zijn hiervoor een concreet kompas. Je kunt zelf of met jouw organisatie ook het manifest tekenen voor een duurzaam regeerakkoord.
25 Centra voor natuur- en duurzaamheidseducatie ondersteunden de campagne Meer Bomen Nu van MEERGroen, Boomfeestdag, Urgenda en Caring Faermers bij het gratis weggeven van 1 miljoen bomen. Op hun terreinen zijn bomen tijdelijk ingekuild en begin maart uitgedeeld aan bewoners.
Run op perenbomen bij Wolfslaar Een succes! Alleen al bij Natuur- en Duurzaamheidscentrum boerderij Wolfslaar in Breda reserveerden bewoners in ruim een uur maar liefst 800 opgekuilde perenbomen. In Breda paste de actie in de gemeentelijke vergroeningscampagne. Samen werken zij aan de ambitie stad in een park te worden.
Laagdrempelige locatie ,,Wij hebben op twee zaterdagen met collega’s uit de hele gemeentelijke organisatie de perenboompjes coronaproof rondgebracht bij de aanvragers. De aftrap vond plaats op boerderij Wolfslaar. Dit is een laagdrempelige locatie in de stad waar bewoners ook ideeën kunnen opdoen voor het vergroenen en klimaatbewuste aankleding van hun tuinen en de opvang van regenwater”, vertelt beleidsadviseur Harmtine de Lange. Lees hier een artikel over de actie.
Boomfeestpakket Ook scholen hadden perenboompjes aangevraagd om te planten op hun schoolplein. In de Boomfeestweek kregen bovendien 1400 leerlingen van groep 7 op de Bredase scholen een coronaproof boomfeestpakket met een boompje voor thuis en zoekkaarten om tuinvogels te spotten, diersporen te zoeken en met het ‘50 Dingen Boekje’ van boerderij Wolfslaar.
Beleidsadviseur Harmtine de Lange van boerderij Wolfslaar.
Wethouder Paul de Beer bezorgt een perenboom bij een bewoner.
Het ministerie van I&W, Ons Water en Samen Klimaatbestendig dagen alle gemeenten uit om met hun inwoners zo veel mogelijk tuinen klimaatbestendig in te richten met ruimte voor biodiversiteit. Het is een van de acties van hun Missie Groene tuinen, waarbij vereniging GDO is aangesloten. Veel van de NDE-centra in ons netwerk activeren bewoners al om tegels te verruilen voor groen. Nu valt daarmee een Gouden Tegel te winnen! Het NK duurt tot 30 september. Inschrijven kan nog. Doe ook mee.
Een groener Nederland begint in je eigen tuin! Onder de slogan ‘Een groener Nederland begint in je eigen tuin!’ organiseren het ministerie van I&W, Ons Water en Samen Klimaatbestendig met onder meer GDO, Stichting Steenbreek, Tuinbranche Nederland, IVN, Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners de komende twee jaar diverse activiteiten. Het NK Tegelwippen is een van die activiteiten.
Hoe betrek je bewoners? De betrokken organisaties bieden een schat aan informatie en expertise om de lokale overheid op weg te helpen om samen met inwoners de gemeente te vergroenen en het NK Tegelwippen tot een succes te maken.
Zo weten de centra voor natuur- en duurzaamheidseducatie hoe je mensen activeert, wat je moet doen om wateroverlast, droogte en hittestress te verminderen en welke planten bijdragen aan meer biodiversiteit. Zij wisselen onderling ideeën en acties uit om het kampioenschap zo goed mogelijk te benutten. Meer weten? Neem contact op.
Waarom NK Tegelwippen? Om het NK Tegelwippen een vliegende start te geven, brengen ze al deze kennis overzichtelijk voor je bijeen. Het NK Tegelwippen is een competitie die bewoners van gemeenten aanzet hun (gevel)tuin te vergroenen. Dit maakt je gemeente mooier, biodiverser en klimaatadaptiever (hitte- en waterbestendig). Tuinen maken immers 40 procent van het stedelijk oppervlak uit en kunnen daarom een grote rol spelen in het opvangen van weersextremen. Het NK Tegelwippen werkt als accelerator voor andere programma’s en initiatieven voor vergroening in de gemeente.
In 2020 streden Rotterdam en Amsterdam tegen elkaar en daagden wethouders Ivens (A’dam) en Wijbenga (R’dam) elkaar (en hun stadgenoten) uit zoveel mogelijk tegels te wippen. Dit resulteerde in één hectare gewipte tegels! Bekijk hier de filmpjes van het NK Tegelwippen 2020.
Inschrijven Inschrijven doe je samen met een andere gemeente. Wie daag jij uit? Weet je het niet? Dan kan de organisatie je helpen met een match. Het is ook mogelijk om zonder match deel te nemen.
Alle gemeenten van Nederland worden opgeroepen zich in te schrijven voor het NK Tegelwippen 2021. Inschrijven is makkelijk en gratis, het enige wat wordt gevraagd is enthousiasme om samen met inwoners zoveel mogelijk tegels te verruilen voor groen! Op de website staat alle verdere informatie.
De natuur- en duurzaamheidscentra van GDO werken samen met Stichting Nationale Boomfeestdag aan het vergroenen van de schoolomgeving. De stichting heeft met Cobra groeninzicht voor elke basisschool een infographic gemaakt waarop te zien is hoe zij scoren t.a.v. het groen in hun omgeving in een straal van 100 meter. Is er een postzegelbosje (>500m2) en/ of groene speeltuin in de buurt van de school? En heeft de omringende openbare ruimte procentueel veel of weinig groen?
Aan de hand van deze variabelen komt er per basisschool een groenscore uit. Hoe lager de score, hoe groter de behoefte aan meer groen. Meer groen betekent gezondere kinderen.
Unieke kans voor vergroenen Deze schoolkaarten bieden de centra een unieke kans om met de scholen en de gemeente om de tafel te gaan zitten en acties te bedenken voor het verder vergroenen van de schoolomgeving, bijvoorbeeld tijdens de Nationale Boomfeestdag op 10 november. De stichting heeft burgemeester en wethouders van alle gemeenten en alle schooldirecties per brief opgeroepen om samen met de basisscholen te kijken naar de schoolomgeving en deze groen(er) te maken. Via een interactieve kaart kan per school de Groene Schoolkaart worden gedownload. Of klik op een gemeente en zie direct een overzicht van de groenscores van alle basisscholen in die gemeente.
Bossenstrategie LNV: alle kinderen moeten een boom planten! Recent is de beleidsagenda Bossenstrategie 2030 door het ministerie van LNV uitgebracht. Daarin staat expliciet: We willen dat geen kind de basisschool verlaat zonder een boom te hebben geplant. Een mooi aanknopingspunt voor actie!
Zelf groenten telen en oogsten en direct opknabbelen of er een gezonde maaltijd van maken. Daarmee gaan kinderen op 3000 basisscholen en bso’s komende maanden aan de slag. Zaadverdelingsbedrijf Rijk Zwaan stelde opnieuw evenzoveel pakketten beschikbaar met zaden van snijbiet, bindsla, radijs, kropsla, tomaat, broccoli, rode biet, prei, spinazie en peentjes. Voor het vierde jaar alweer. En het enthousiasme bij de aanvragers is groot om de leerlingen te laten ervaren hoe groente groeit en hoe lekker en gezond het is.
De scholen en bso’s vragen de zaden aan via NME-organisaties en makelaars Jong Leren Eten (RVO). Zij zorgen dat de pakketten in de klas en op de opvang belanden, soms met extra lespakketten of ondersteuning bij het opzetten en onderhouden van de schoolmoestuin of bakken in de klas. Rijk Zwaan biedt bij het pakket ook informatie en een instructieboekje.
Rijk Zwaan wil actief bijdragen aan de wereldvoedselvoorziening en verhoging van groenteconsumptie door de basis te leggen voor gezonde en aantrekkelijke groenten. Jolanda van Kralingen van het bedrijf in De Lier legt uit waarom ze de zaadpakketten voor leerlingen beschikbaar stellen. Lees haar verhaal.
We kijken uit naar een grote oogst en de voortzetting van de samenwerking met Rijk Zwaan in 2021. Bedankt namens alle schoolkinderen.
Bijna 650 basisscholen in het land werken inmiddels aan restafvalvrij! Maar bij degenen die ermee aan de slag willen keert telkens de vraag rond wet- en regelgeving terug. Tijdens onze CoP presenteerde de NVRD de leidraad: Afvalscheiding op scholen: hoe regel ik dat als gemeente? Rijkswaterstaat blikte vooruit op ontwikkelingen, zoals het statiegeld op plasticflesjes. Scholen kunnen zich opgeven als vrijwillig innamepunt en daar ook wat aan verdienen.
Inspiratiedocument en handige tools Projectleider Sjoerd Kaarsemaker lichtte tijdens de CoP toe dat Rijkswaterstaat, de vereniging GDO en Adviesbureau SME de afgelopen vier jaar gemeenten afvalinzamelaars en schoolbesturen hebben ondersteund in het nemen van stappen en houden van pilots bij het scheiden van afval op basisscholen. Dit heeft geleid tot onder meer een inspiratiedocument vol praktijkvoorbeelden en een overzicht van hulpmiddelen (goede inzamelbakken, communicatiemiddelen, factsheets, FAQ). Al deze informatie is te vinden op VANG Buitenshuis.
Volgorde Wil je beginnen met afval scheiden op basisscholen, dan is deze volgorde van aanpak belangrijk: 1) Afvalinzameling regelen met de betrokken partijen 2) Hulpmiddelen op orde 3) Ondersteuning bij de invoering 4) Educatie Voor natuur- en duurzaamheidscentra die een vraag krijgen vanuit scholen of gemeenten of het zelf willen aanjagen: jouw rol begint bij het informeren en bijeenbrengen van partijen. Benut de voorbeelden. In 2020 zijn samen met natuur- en duurzaamheidscentra de hulpmiddelen doorontwikkeld en aangevuld, afgestemd op de behoefte uit de praktijk. Ook is een aanzet gegeven tot een gezamenlijke aanpak in zes regio’s. Door corona heeft dit laatste vertraging opgelopen.
LeidraadNVRD NVRD De Nederlandse Vereniging van Reinigingsdiensten Nederland (NVRD) heeft in april 2020 het manifest ‘Meer afvalscheiding bij scholen’ opgesteld. Een van de barrières waarmee gemeenten te maken krijgen als ze – in combinatie met de inzamelroute voor huishoudelijk afval – aan de slag willen met gescheiden afvalinzameling op scholen zijn de verschillende rechtsgebieden (Wet Markt en Overheid, Wet milieubeheer, Mededingingswet en Wet op de vennootschapsbelasting). Dit vergt een zorgvuldige besluitvorming van gemeenten. Om haar leden te ondersteunen is nu ook een leidraad beschikbaar: Afvalscheiding op scholen: hoe regel ik dat als gemeente? Evelien Mertens van de NVRD lichtte tijdens de CoP diverse stappen toe, afhankelijk of de gemeente inzamelt met een eigen reinigingsdienst, of een overheidsbedrijf of een gemeenschappelijke regeling inzamelt. En wat daarbij de juridische en belastingtechnische gevolgen en risico’s zijn. Een van de risico’s ligt in het winststreven in het kader van de Wet op de vennootschapsbelasting. De NVRD probeert te onderbouwen bij belastingdienst en ministerie van I&W dat er geen sprake is van winststreven voor gemeenten bij het ophalen van afval op school. Een uitspraak hierover wordt verwacht in 2021.
Rijkswaterstaat Henk Dillingh van Rijkswaterstaat gaf een overzicht van de ontwikkelingen in eigen land en in Europa: • 1 januari 2021: nieuwe regels voor afvalscheiding. • 1 juli: statiegeld op plasticflesjes. Tip: scholen kunnen zich opgeven als vrijwillig innamepunt en daar ook wat aan verdienen. Meer informatie vind je op www.statiegeldnederland.nl. • 3 juli: verbod op de handel in (plastic) kunststof borden, bestek, roerstaafjes, wattenstaafjes e.d. • Uiterlijk 31 december 2024: Producenten (van verpakkingen) moeten kosten dragen van een landelijk dekkend en passend innamesysteem. Daarmee komt het onderscheid tussen bedrijfsafval en huishoudelijk afval deels te vervallen.
In de ons omringende landen geldt een minder sterke scheiding tussen huishoudelijk- en bedrijfsafval. De Nederlandse regelgeving schuift steeds meer op naar die van de Europese regelgeving, wat perspectief biedt voor gescheiden afvalinzameling bij scholen. Gemeenten kunnen ook nu al afval inzamelen bij meer locaties dan alleen bij huishoudens, stelt Henk Dillingh. Ze moeten vooral beslissen: wat willen wij?
Overheden zijn op zoek naar bestuurlijke vernieuwing en hun nieuwe rol, als netwerkende of responsieve overheid. Ze zitten met de vraag: hoe gaan we dat doen? Kennis- en leerprogramma DuurzaamDoor geeft daar invulling aan door de “buitenwereld” naar binnen te halen. Centraal in de aanpak van DuurzaamDoor: openheid, onafhankelijkheid en ruimte. En durven experimenteren.
In een speciale uitgave van Publiek Denken over DuurzaamDoor lees je onder meer hoe je de balans bewaakt tussen leren en organiseren, hoe je kleine stappen zet richting een duurzame wereld en hoe DuurzaamDoor de handen ineen slaat met burgers om de economie te vergroenen.
