NME centra en Jong Leren Eten-makelaars kunnen weer 3.000 scholen en bso’s blij maken met zadenpakketjes van Rijk Zwaan. De pakketten worden met een handig instructieboekje ingepakt bij het sociale werkbedrijf Patijenburg en klaar gemaakt voor verzending. Binnenkort kunnen schoolkinderen weer aan de slag in de school- en BSO moestuin! Het is voor de derde keer dat we samen met Rijk Zwaan en Jong Leren Eten deze mooie actie kunnen uitvoeren.

Samen nieuwe producten ontwikkelen. Dat was de inzet van onze tweede Leermiddelendag. Niet langer ‘laat duizend bloemen bloeien’, maar samen kwalitatief goed materiaal leveren, waardoor we een professionele partner zijn voor scholen, de gemeente, wethouders, bewoners en voor elkaar. Als je van elkaar een product overneemt, weet je zeker dat het een goed product is. En het maakt het mogelijk samen te werken in landelijke projecten, zoals we vorig jaar deden rond lesmateriaal voor de Week Zonder Vlees en Jong Leren Eten. We werken aan de opzet van een Ontwikkelfonds waaraan alle centra een bijdrage leveren. Voor een circulaire leerlijn is al een werkgroep aan de slag.

Serious game
Tijdens de Leermiddelendag in Aeres Hogeschool in Wageningen presenteerden leden uit ons netwerk hun succesvolle lesmateriaal, van producten voor baby’s en peuters, afval en een duurzaam escape-house tot een serious game rond klimaatadaptatie voor jongeren en volwassenen. Ook werd ingegaan op ontwikkelingen in het onderwijs, zoals curriculum.nu, SDG’s en de Gezonde School van RIVM.
Een terugblik en de presentaties vind je op onze online werkplek.

Ongeveer 10.000 PABO-studenten lopen jaarlijks stage op een basisschool. Duurzaamheid is één van de grote vakoverstijgende thema’s in het nieuwe curriculum van primair en voortgezet onderwijs. Leerkrachten van de toekomst moeten worden geholpen om daarover kennis en ervaring op te doen. Met de Duurzame PABO en Leren voor Morgen zetten we daarom in op het verstevigen van de relatie tussen studenten en NME.

Duurzaamheid komt ook terug in de Sustainable Development Goals (SDG’s) oftewel de Duurzame Ontwikkelings Doelen van de VN. SDG 4 gaat over onderwijs. Integratie van duurzaamheid in het onderwijsprogramma is daarbij een expliciet doel (SDG 4.7).

Concreet handelen
Duurzaamheid wordt pas zichtbaar in concreet handelen, ook in het onderwijs. Het belang van Concept-context leren en onderzoekend en ontwerpend leren wordt breed erkend, ook dit is wellicht het meest duidelijk zichtbaar in de contouren van het nieuwe curriculum primair en voortgezet onderwijs.
De relatie pabo en NME-centra kan ondersteunend zijn aan de leerprocessen van studenten. NME-centra zijn aanwezig in de omgeving van basisscholen, maar deze logische samenwerking komt nog niet overal vanzelf tot stand. Duurzame PABO, Leren voor Morgen en GDO bundelen de krachten in dit project om deze samenwerking te stimuleren en daarmee duurzaamheid logisch en sterker via concept context leren en onderzoekend en ontwerpend leren in de stagepraktijk van de pabostudent te krijgen. Op deze wijze helpen we de studenten in hun leerproces om uiteindelijk de competente leerkracht van de toekomst te zijn.

Vijf educatiespecialisten uit ons netwerk gaan aan de slag met het beoordelen van lesmateriaal voor de collectie Natuur, Milieu en Duurzaamheid (NMD) van Wikiwijs. De materialen die zij kwalitatief goed vinden, komen in de etalage en zijn daardoor eenvoudig te vinden voor leerkrachten. Zij krijgen het keurmerk ‘De Leermiddelenspecialisten‘. We trekken hierbij op met Leren voor Morgen.

Jacqueline van Dongen, wethouder van Zwijndrecht, is onze nieuwe voorzitter. Haar voordracht is goedgekeurd tijdens de ALV op 8 november. ,,Het mooie van de vereniging GDO is de netwerkstructuur. Het gaat om de inhoud, en om groeien en verbinden. Er zit een goede energie in het netwerk van lokale organisaties voor natuur- en duurzaamheidseducatie. Voor GDO zie ik mooie kansen. Vanuit het Rijk wordt veel participatie opgelegd in de Regionale Energie Strategie en Omgevingswet. Ik zie ook veel bewoners die nog niet betrokken zijn. NME zit in de gereedschapskist van veel gemeenten. NME is een bestaande structuur die in alle lagen van de bevolking vertakt is: onderwijs, ouders, ondernemers en een rol speelt of kan spelen in het bereiken en betrekken van bewoners. Daar zou ik graag wethouders en NME op verbinden.”
Jacqueline van Dongen is al langer bestuurslid bij onze vereniging. Zij neemt het voorzitterschap over van Henk Mirck die tijdens de ALV bedankt werd voor zijn jarenlange inzet.
Namens de lokale partij Algemeen Belang Zwijndrecht is Jacqueline van Dongen wethouder leefomgeving, inclusief natuur en recreatie en portefeuillehouder woonbeleid, klimaat en de energieopgave. Voor de regio Drechtsteden is zij trekker van de Regionale Energie Strategie.
Wilt u doorpraten met onze voorzitter over wat NME voor uw gemeente kan betekenen, neem contact met ons op.

De Helderse Vallei heeft de eerste GDO Innovatieprijs gewonnen. De overige genomineerden waren Stad & Natuur Almere, De Bastei in Nijmegen en CNME Maastricht en regio. John Steijns won de eerste GDO Innovatiepluim. De prijs is 8 november uitgereikt tijdens de ALV. Onze nieuwe voorzitter Jacqueline van Dongen (wethouder Zwijndrecht) bracht de boodschap over.

De Helderse Vallei in Den Helder won de prijs met de inzending ‘Duurzaamheidscentrum als Dependance’, een vernieuwende vorm van onderwijs die zowel voor mbo-studenten Dierverzorging en paraveterinair dierenartsassistent, als mavo-leerlingen en docenten een toegevoegde waarde heeft. De jury waardeerde deze nieuwe constructie, die veel verder gaat dan een reguliere stage en aansluit bij een wens van het ministerie om het mbo-groenonderwijs als werkplaats naar buiten toe te organiseren. Een manier van samenwerken die elders in het land navolging kan krijgen. Daarvoor verdient De Helderse Vallei de Innovatieprijs 2019.

Stad & Natuur Almere heeft in opdracht van de gemeente en in samenwerking met partners een strategisch programmeringsplan geschreven voor het ontwikkelen van een ‘living lab’ op het Upcyclecentrum waarbij het bereiken van het onderwijs vooralsnog centraal staat. In vervolg op deze opdracht is Stad & Natuur vanaf 1 juni 2019 gestart met het daadwerkelijk uitvoeren van het strategische programmeringsplan, vooralsnog gericht op de bovenbouw van het basisonderwijs en de onderbouw van het middelbaar onderwijs.
Het doel van deze opdracht is om het onderwijs zowel in de eigen school, als op het Upcyclecentrum circulaire economie te laten beleven door concreet aan de slag te gaan met lessen als: Anatomie van de afvalzak. Afval = grondstof, Expeditie Upcyclen en meer.

De Bastei in Nijmegen heeft de Masterclass Klimaat van weervrouw Margot Ribberink voor het voortgezet onderwijs gekoppeld aan Eco-Schools en deze masterclass bereikbaar gemaakt voor basisscholen door gastdocenten (NME-medewerkers en vrijwilligers) te laten trainen. Om het wel een product onder haar naam te houden, heeft De Bastei een video boodschap van Margot opgenomen, waarbij ze de leerlingen motiveert. Door het verbinden aan Eco-Schools ontstaat er een fantastische koppeling binnen verschillende programma’s én binnen de PO en VO scholen: voor en door leerlingen.

CNME Maastricht is genomineerd voor de vernieuwende rol die CNME neemt en genomen heeft in de begeleiding van scholen naar een Eco-School keurmerk. De rol van adviseur en begeleider is hierbij gekozen in een langdurig traject om te komen tot een duurzame school. Om de kenmerken van NME te vertalen naar een dagelijkse omgeving waarin schoolleiding, leerkrachten en kinderen NME elke dag toepassen en doorleven. Uit de reacties van leerkrachten en directies blijkt dat CNME heeft bijgedragen aan nieuw denken en nieuwe processen.

De landelijke campagne ‘Iedereen doet WAT’ laat zien dat iedere Nederlander WAT voor het klimaat kan doen, vandaag al, met grote of kleine stappen! Iedereen doet WAT geeft vooral veel concrete tips over hoe iedereen zijn of haar persoonlijke leven duurzamer kan maken. GDO is met het NME Netwerk partner geworden van de campagne en gaat helpen om Nederlanders precies dát duurzame steuntje in de rug te geven op het gebied van energiebesparing, duurzame mobiliteit en het tegengaan van voedselverspilling.
Iedereen doet mee, ook onze NME- en duurzaamheidscentra.

Wat doen de centra?
• Zij zijn op scholen actief op de thema’s uit de klimaatcampagne.
• Groene voetstappen; ouders wordt van 16 t/m 22 september gevraagd om met hun kind(eren) lopend naar school te gaan i.p.v. met de auto afzetten.
• Advies geven en inspiratie bieden voor de eigen woonomgeving: over energiebesparing, klimaatadaptatie, voedsel.

Acties per centrum:
NMCX, centrum voor duurzaamheid (Haarlemmermeer)
NMCX zet in op educatie en participatie over duurzame maatschappelijke trends en initiatieven, als de Energie- en Voedseltransitie, Klimaatadaptatie, Biodiversiteit en de Circulaire Samenleving. Door voorlichting en activatie ontdekken bewoners, scholieren en werknemers wat zij zelf kunnen doen om hun dagelijks leven makkelijker, comfortabeler, voordeliger en duurzamer te maken.

Dit najaar staan diverse publieksevents geagendeerd specifiek over de drie thema’s van de Klimaatcampagne. Daarnaast bereikt NMCX bewoners via diverse social media kanalen en activiteiten/projecten. Op de website is informatie te vinden over alle activiteiten die worden georganseerd met en voor bewoners, organisaties en scholen.

Je kunt ons bereiken via NMCX info@nmcx.nl .

NME-centrum Boerderij Wolfslaar (Breda)
Op 29 september viert de kinderboerderij zijn 50 jarig bestaan. Dan is ook de verbouwing te bewonderen, waardoor Wolfslaar nu een inspiratieplek is voor de energietransitie. Bij de nieuwbouw is gebruik gemaakt van circulair en biobased bouwen en is het pand volledig van het gas afgekoppeld.
Tijdens het feest komt de greenhopper (pop-up store over verduurzamen van je huis, een soort Tiny house op wielen) en de Buurauto (die elektrisch rijden aanbiedt).
Op de Wolfslaar kun je ook een interactief spel (electrobord) spelen: klimaatverandering en wat kun jij zelf doen?. Daarnaast is een aantal energiebesparende artikelen te koop in de winkel van Boerderij Wolfslaar.

De Ulebelt (Deventer)
‘Wat kan jij’ is de titel van een tentoonstelling over duurzaamheid die de Ulebelt houdt in het gemeentehuis van Deventer. Om deze tentoonstelling worden activiteiten georganiseerd. Verder heeft de Ulebelt een project over gezamenlijk eten inkopen bij de boer en hoe regel je dat: Voedselcoops (korte keten met zo min mogelijk verspilling).

De Groene Belevenis (Leusden)
De Groene Belevenisstart een opleidingstraject voor energiecoaches die bewoners gaan helpen bij energiebesparing. Tevens hebben ze maandelijks een pagina in de krant rondom duurzaamheid, o.a. besparingstips.

Natuurcentrum Arnhem (Arnhem)
Een duurzaam diner met als thema voedselverspilling organiseert Natuurcentrum Arnhem op 11 oktober. Ook biedt het centrum energiebesparingstips op de website.

De Bastei (Nijmegen)
Begin oktober heeft De Bastei met andere Nijmeegse organisatie een publieksmanifestatie in het kader van Green Capital met duurzaamheid als rode draad..

Wat kan je in je eigen tuin doen aan overlast van enorme regenbuien of grote hitte? Kinderen van 6 tot 8 jaar en hun begeleiders komen dat te weten met de nieuwe online game Water en Groen tijdens hun bezoek aan De Goudse Hofsteden in Gouda. Deze kinderboerderij heeft de primeur. Ook werden zondag 2 september een waterkringloopobject en maatregelen op de kinderboerderij officieel geopend door wethouder Michiel Bunnik, jeugddijkgraaf Jiska Taal en jeugdbestuurder van Rijnland Iris Haan.

De digitale speurtocht is een aantrekkelijke, laagdrempelige manier om jong en oud te informeren over het aanpassen aan de klimaatveranderingen. Bezoekers van de kinderboerderij spelen het spel op hun telefoon. Zij krijgen vragen én ter plekke de juiste maatregelen te zien. Bij een goed antwoord kan in een 360-foto op locatie een prijsje worden ‘opgeraapt’ (à la Pokemon). Is de prijzenkast helemaal gevuld dan is het spel afgelopen. Op speciale dagen levert het tonen van een volle prijzenkast bij de balie of de horeca een aandenken op.
Thuis kunnen kinderen en ouders nogmaals het spel en de resultaten bekijken. Het spel bevat een link naar de website van de kinderboerderij met veel meer informatie over de maatregelen die ze thuis kunnen nemen.

Maatregelen ook voor de eigen tuin
De speurtocht is een aanvulling op het Handboek Alle kinderboerderijen en bezoekers klimaatbestendig en waterbewust. Kinderboerderij de Goudse Hofsteden heeft de afgelopen jaren vele maatregelen samen met partners uitgevoerd: van een plein met verkoelende bomen, een wadi, een kringloopobject, waterdoorlatende verharding, regentonnen en het watergoten. Voorbeeldtuinen volgen dit najaar. Handige bordjes vertellen de bezoekers hoe ze dit in hun eigen tuin kunnen toepassen. Het spel en de maatregelen worden onderdeel van een lesprogramma dat CNME de Zwanebloem ontwikkelt.

Het spel is ontwikkeld door Anneke van Veen, ambassadeur Water van GDO, Centric en Stichting Bee-Ideas. Met vele meedenkers zoals de Omgevingsdienst Midden-Holland en kinderboerderij de Goudse Hofsteden. Het kan worden aangepast aan andere locaties.

Wil je ook met klimaatmaatregelen aan de slag op jouw kinderboerderij? Of wil je meer informatie over het spel en de mogelijkheden het aan te passen naar jouw situatie? Neem contact op met Anneke van Veen.

Bekijk ook ons filmpje

In Leusden staat de zwerfafvalaanpak ‘Opgeruimd Leusden’ als een huis. Scholen zetten zich al langer actief in, en ook sportclubs tonen zich bereid om zich in te zetten. Duurzaamheidscentrum De Groene Belevenis speelt een essentiële rol in dit succes. “Wij zijn expert in het verbinden.” 

“Als duurzaamheidscentrum sta je net even anders voor de deur dan als gemeente.” Aan het woord is Henriette Former van NME centrum De Groene Belevenis in Leusden. Sinds de gemeente het duurzaamheidscentrum inschakelde als coördinator van Opgeruimd Leusden, heeft het zwerfafvalprogramma vleugels gekregen. Henriette vindt dit verklaarbaar. “Wij zijn een neutrale afzender met een duidelijke missie. Zwerfafval tegengaan hoort bij onze kernactiviteiten. Plus: de lokale netwerken zijn al bekend met ons. Dat blijkt van waarde wanneer je vrijwilligers, scholen of sportclubs wil motiveren om in actie te komen voor een schone omgeving.”

EXPERT IN VERBINDEN

“Zwerfafvalactiviteiten worden vooral uitgevoerd door vrijwilligers,” legt Henriette uit. “Maar dat betekent niet dat je zo’n campagne in zijn geheel aan vrijwilligers moet overlaten. Het organiseren van participatieprocessen vraagt bepaalde kennis en vaardigheden. Een duurzaamheidscentrum heeft precies de professionals in dienst die voor relevante kennis, overzicht en continuïteit kunnen zorgen. Door jarenlange ervaring binnen dit veld zijn wij als duurzaamheidscentrum bijvoorbeeld expert geworden in het verbinden van relevante partijen.”

IN DE KLEI

De samenwerking tussen De Groene Belevenis en de gemeente Leusden levert beide partijen voordeel op. De zwerfafvalvergoeding maakt het De Groene Belevenis mogelijk een meerjarenplan op te stellen rondom hun zwerfafvalaanpak – van bewustwordingscampagnes tot educatieprogramma’s. En de gemeente profiteert van een team dat met de voeten in de klei staat en dat een beleid naar de praktijk kan vertalen. Henriette gelooft dan ook dat meer gemeenten van een dergelijke samenwerking kunnen profiteren. “Om de tafel zitten met een NME centrum of duurzaamheidsnetwerk is altijd waardevol,” besluit ze.  “Hebben ze voldoende kennis in huis? En zijn ze gemotiveerd om het op te pakken? Geef ze dan het vertrouwen en de ruimte om een programma te ontwikkelen met ondersteuning vanuit de zwerfafvalvergoeding. Je zult versteld staan van de slagkracht die ontstaat.”