Groene Voetstappen Week voor basisscholen van 19 t/m 23 september 2022
Kom lopend of op de fiets naar school! Die oproep doet Vereniging GDO aan alle basisschoolleerlingen. Hiermee vraagt de vereniging van lokale natuur- en duurzaamheidscentra aandacht voor gezond en klimaatbewust gedrag en voor de verkeersveiligheid rond de school. Scholen uit het hele land doen mee met de Groene Voetstappen Week van 19 t/m 23 september 2022. Het project maakt deel uit van de Europese Mobiliteitsweek, een initiatief van de Europese Commissie. In deze week worden Europese steden en gemeenten opgeroepen om aandacht te besteden aan duurzame mobiliteit.
Groene Voetstappen Week Groene Voetstappen is een actieweek voor basisscholen met bewustwordingsactiviteiten op het gebied van duurzaamheid, mobiliteit, energie en natuur en wordt ondersteund met digitaal lesmateriaal. In de Groene Voetstappen Week komen alle leerlingen lopend, steppend of met de fiets naar school. Hiermee verdienen de leerlingen punten, die op school worden vastgelegd in een digitaal scorebord. Naar wens kunnen de leerkrachten met behulp van les- en werkbladen aandacht besteden aan de onderwerpen verkeer, energie en natuur. Als leerlingen extra duurzame activiteiten uitvoeren, kunnen ze Gouden Voetstappen verdienen. Bovendien bedenken de leerlingen oplossingen voor klimaatproblemen.
Verkeersveiligheid De Groene Voetstappen Week vindt plaats aan het begin van het schooljaar. Een belangrijk moment om ouders te attenderen op de verkeersveiligheid rondom school. Ook is het voor leerlingen en degenen die hen brengen en halen gezond om met de fiets of te voet naar school te komen.
Groene Voetstappen is een project van Vereniging GDO, netwerk van natuur- en duurzaamheidscentra, in samenwerking met De Bastei uit Nijmegen en Klimaatverbond Nederland. Meer informatie via www.groenevoetstappen.nl
In een webinar op 28 september nemen de initiatiefnemers van de Groene Stad Challenge je mee in de nieuwe wereld van groene bigdata. Hoe groen is Nederland en is het groen genoeg? Welke plekken kunnen en moeten groener en hoe? Op deze vragen wordt antwoord gegeven en tevens krijg je een inkijkje hoe bigdata werkt.
Leer hoe data kunnen helpen om van inzichten naar beleid te komen en een plan te maken. En hoe kan het lokale NDE-centrum hierin samen optrekken met de gemeente? Dit webinar is ook interessant voor bestuurders en ambtenaren gemeenten. NL Greenlabel organiseert dit webinar samen met GDO van 14.00 tot 15.00 uur. Aanmelden kan hieronder.
Hoe ziet het programma eruit?
14.00 uur Welkomstwoord door Jacqueline van Dongen, voorzitter GDO en met de gemeente Zwijndrecht tevens deelnemer aan de Groene Stad Challenge. Wat heeft het gemeente Zwijndrecht tot nu toe gebracht?
14.10 uur Kennis: Presentatie door Lodewijk Hoekstra, uitdager Groene Stad Challenge, over de waarden van groen en wat je simpel al kan doen om meer groen toe te voegen.
14.25 uur Inspiratie: Toelichting door Arjanne Lagendijk, directeur van NMCX duurzaamheidscentrum Haarlemmermeer, over haar lokale betrokkenheid bij vergroeningsacties.
14.35 uur De Groene Stad Challenge: Presentatie door Joeri Meliefste, adviseur groen bij Sweco, over hoe data uitkomsten helpen om van inzichten naar beleid te komen en een plan te maken. Welke rol kan een NDE centrum hierin spelen en hoe kunnen ze samen optrekken met de gemeente?
Hoe bereik je diverse doelgroepen en zorg je voor een inclusieve boodschap? Via Groen Traineeship (maatschappelijke diensttijd) en GDO kunnen jongeren vanaf september onderzoek doen naar de inclusiviteit van de organisatie en communicatie van natuur- en duurzaamheidscentra. Ze gaan op vijf locaties aan de slag: Den Haag, Rotterdam, Almere, Den Helder en Arnhem. De opgedane kennis wordt gedeeld in ons netwerk van centra voor natuur en duurzaamheid.
Voor dit onderzoek zoeken we jongeren tussen 16 en 27 jaar. Zij kunnen van 26 september tot 5 februari een dag per week leren over inclusiviteit en inclusieve communicatie en hun nieuwe kennis daarna toepassen op NDE-locaties. Jongeren die willen helpen bij het actief uitdragen van het inclusieve verhaal, zodat iedereen zich welkom voelt om langs te komen en mee te doen. SME begeleidt dit project in opdracht van GDO. Lees meer over het project ‘Iedereen is welkom’ en het aanmelden.
Samen met Leren voor Morgen en SDG Nederland werkt GDO aan een mooi project: rondom 25 september (SDG Action Day) en 10 oktober (Dag van de duurzaamheid) gaan vele NME’ers, vrijwilligers en docenten gastlessen geven over de 17 werelddoelen, de SDG’s! Zo gaan we duizenden kinderen en jongeren in het basis- en voortgezet onderwijs en MBO bereiken! Al heel veel scholen in Nederland doen hieraan mee en veel leden uit ons netwerk dragen bij aan deze les. De teller staat nu op 15.000 leerlingen.
SDG’s, duurzaamheid en burgerschap
Het project, oorspronkelijk bedacht en georganiseerd vanuit CNME Maastricht, vraagt aandacht voor de SDG’s en is een uitstekende manier om scholen en leerlingen te inspireren. De les duurt een uur, wordt gegeven door de docent zelf of door een gastdocent/vrijwilliger. De les bestaat uit een presentatie en filmpjes en biedt naast informatie en kennis over de werelddoelen ook inspiratie om de rest van het jaar aan de slag te gaan met de SDG’s, duurzaamheid en burgerschap. De les kan worden gegeven in het basis- en het voortgezet onderwijs.
Zelf een gastles geven of vrijwilligers vragen
Medewerkers van NME-centra, vrijwilligers en docenten kunnen de gastles geven. Voor iedereen die een gastles wil verzorgen, bieden we in september een online training, gegeven door John Steijns uit Maastricht. NME-centra die willen meedoen kunnen zich aanmelden bij programmamanager Duurzaam Onderwijs Arjan Klopstra. Ben je docent of vrijwilliger en wil je een gastles geven? Meld je dan hier.
Gastles aanvragen
Docenten/scholen kunnen voor PO (groep 6-8) VO of MBO de gratis 17 werelddoelen les aanvragen en meer informatie ontvangen over de training. Scholen krijgen inspiratie om een heel jaar met de klas aan de slag te gaan (ook voor het vak burgerschap)!
Masterclass als vervolg
Coöperatie Leren voor Morgen en GDO bieden als vervolgtraject een masterclass voor docenten die een stap verder willen met duurzaamheid op hun school.
Vereniging GDO nodigt alle basisscholen uit om mee te doen aan de Groene Voetstappen Week, van 19 t/m 23 september 2022. Deze laagdrempelige actie zet aan tot klimaatbewust gedrag en minder verkeer rond de school. Het project maakt deel uit van de Europese Mobiliteitsweek, een initiatief van de Europese Commissie. In deze week worden Europese steden en gemeenten opgeroepen om aandacht te besteden aan duurzame mobiliteit.
Hoe doe je mee?
De actie werkt als volgt: In de Groene Voetstappen Week komen alle leerlingen lopend, steppend of met de fiets naar school. Hiermee verdienen de leerlingen punten, die op school worden vastgelegd in een digitaal scorebord. Naar wens kunnen de leerkrachten met behulp van les- en werkbladen aandacht besteden aan de onderwerpen verkeer, energie en natuur. Als leerlingen extra duurzame activiteiten uitvoeren, kunnen ze Gouden Voetstappen verdienen. Bovendien bedenken de leerlingen oplossingen voor klimaatproblemen.
Praktische gegevens
Wat: Actieweek voor basisscholen met bewustwordingsactiviteiten op het gebied van duurzaamheid, mobiliteit, energie en natuur Wanneer: 19-23 september 2022 (of andere week naar keuze, bijv. rondom het verkeersexamen) Voor wie: Groep 1 t/m 8 Kosten: Aan dit project zijn geen kosten verbonden Tijdsduur: Dagelijkse tijdinvestering van 30 tot 60 minuten Aanmelden: Dat kan tot 2 september via dit formulier
Kerndoelen
Groene Voetstappen wordt ondersteund met digitaal lesmateriaal en een extra Gouden Voetstappen menu. Groene Voetstappen sluit aan bij de kerndoelen van het primair onderwijs, namelijk Oriëntatie op jezelf en de wereld, Mens en samenleving en Natuur en techniek.
Leerlingen leren
zorg te dragen voor hun lichamelijke gezondheid;
zich redzaam te gedragen als verkeersdeelnemer en als consument;
met zorg om te gaan met het milieu; en
over het klimaat en leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, uit te voeren en te evalueren.
Verkeersveiligheid
De Groene Voetstappen week vindt plaats aan het begin van het schooljaar. Tevens een goed moment om ouders te attenderen op de verkeersveiligheid rondom school. Ook is het voor leerlingen gezond om met de fiets of voet naar school te komen, en de meeste leerlingen wonen meestal ook op fietsafstand van de school.
Mocht het moment na de zomervakantie toch niet goed uitkomen om aan dit project deel te nemen, dan is het mogelijk om het ook te combineren met het verkeersexamen later in het schooljaar. Ook dan is het voor leerlingen én ouders goed om zich bewust te zijn van de verkeersveiligheid in de schoolomgeving.
Dit project biedt genoeg handvatten aan om op elk moment in het schooljaar de verkeersveiligheid aan te pakken rond de schoolomgeving!
Vanaf dit jaar coördineert onze vereniging, in samenwerking met De Bastei uit Nijmegen, deze campagne.
Straten met vlindernamen samen met bewoners vriendelijker maken voor vlinders. Elf groene trainees hebben daaraan afgelopen studiejaar gewerkt samen met de Vlinderstichting, lokale NDE-centra en GDO.
Met Groen Traineeship kunnen jongeren tussen 16 en 27 jaar zich inzetten voor duurzame doelen en daden. Zo hebben zij in de gemeente Westland samen met WNTweb dit project uitgevoerd. Om te beginnen onderzochten kinderen onder meer welke planten het meest geschikt zijn voor vlinders. Het project werd afgerond met het planten van vlinderstruiken op het schoolplein samen met wethouder Snijders. Bewoners konden gratis vlinderstruiken ophalen en de gemeente maakt het openbaar groen in deze wijk aantrekkelijker voor vlinders. Een prachtig resultaat! Het project haalde ook de lokale media. Verder zijn op diverse locaties hele mooie borden geplaatst. Lees meer.
Meer vlinderactiviteiten
De trainees hebben een quiz en een aantal speurtochten gemaakt, er is een vlinderloterij gehouden, er is een aantal scholenprojecten gedaan waarbij kinderen aan de slag zijn geweest met vlinders en het vergroenen van het schoolplein. Er zijn nieuwe contacten gelegd met gemeenten die dankzij dit project ook geïnspireerd zijn geraakt en zelf vlinderactiviteiten zijn gaan doen of nog gaan ontwikkelen.
Platform met alle vlinderstraten
Ook is er een platform ontwikkeld waarop je direct alle vlinderstraten in Nederland ziet en je direct je waarnemingen kan doorgeven: meetnet.vlinderstichting.nl/vlindergezien. Invoeren kan snel en gemakkelijk – en anoniem. Zo krijgt de Vlinderstichting een beter beeld van de vlinders in de vlinderstraten! En er is een speciale pagina op de website en een Vlinderstratengids gemaakt.
Samen met wethouder Snijders van de gemeente Westland plantten de kinderen vlindervriendelijke struiken op het schoolplein.
De Wetenschapswinkel van de WUR gaat innovatieve praktijken van vijf van onze leden onderzoeken bij het activeren van burgers bij lokale duurzaamheidsvraagstukken. Veel natuur- en duurzaamheidscentra willen hun activiteiten verbreden van onderwijs naar inwoners. Tijdens de GDO Tweedaagse is gevraagd om actieve ondersteuning daarbij. Het WUR-project leidt tot leerdocument met inzicht in de succesfactoren om daarmee andere lokale centra te inspireren om te verbreden en de daarbij nodige stappen te zetten.
Deelnemende centra zijn NMCX in Haarlemmermeer, De Groene Belevenis in Leusden, Duurzaamheidscentrum Assen, De Ulebelt in Deventer en CNME Maastricht. Het onderzoek wordt mogelijk gemaakt door financiële steun van stichting Van Dijk Nijkamp. Neem voor meer informatie contact op met programmamanager Duurzame Samenleving Rene Munsters.
De gemeenten Arnhem en Teylingen hebben een Gouden Wortel ontvangen als waardering voor hun ondersteuning voor het schooltuinieren, en als inspiratie voor andere gemeenten. ,,Gemeenten spelen een sleutelrol bij het mogelijk maken van schooltuinieren”, aldus Henk Staghouwer, minister van LNV. Hij reikte op 25 mei de Gouden Wortels uit tijdens de eerste landelijke Schooltuinconferentie op de Floriade Expo in Almere.
“Een schooltuin is niet zomaar een tuin die bij een school hoort. De tuin is zelf de school. In de moestuin komen veel dossiers samen van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, biodiversiteit, voedselzekerheid, duurzaamheid, de waarde van voedsel, de waardering voor de landbouw. Een moestuin is niet alleen een school, maar ook een microministerie”, aldus minister Staghouwer.
‘Sleutelrol voor gemeenten’
Hij benadrukte de sleutelrol van gemeenten bij het schooltuinieren. ,,Daarom is het ook een eer dat ik de Gouden Wortels mag uitreiken aan gemeenten die in hun aanpak van schooltuinen als voorbeeld voor anderen is gekozen. Want het succes van een goede schooltuin hangt vaak af van gemeenten. Alle inzendingen verdienen lof voor hun inzet en creativiteit. En dan maakt het niet uit of ze langer dan 100 jaar bezig zijn of net zijn begonnen.”
“Een schooltuin is niet zomaar een tuin die bij een school hoort. De tuin is zelf de school.”
– Henk Staghouwer, minister LNV
In Arnhem wordt het schooltuinieren mogelijk gemaakt door de gemeente en ondersteund door Natuurcentrum Arnhem. ,,Wij zijn superblij met deze waardering. We bereiken nu 30 scholen, maar dit is een stimulans om ook de andere 30 scholen in onze gemeente te gaan ondersteunen bij het schooltuinieren. Bij deze conferentie is het ook weer eens duidelijk geworden waarom het zelf zaaien, verzorgen en oogsten zo belangrijk is voor het gezond eten door kinderen”, aldus Monique Verstraten, directeur van het Natuurcentrum.
Hennes Claassen van GDO-lid Park Rusthoff in Teylingen noemt de ontvangst van de Gouden Wortel ‘fantastisch’. ,,Onze gemeente zag eind jaren 70 al het belang in van schooltuinieren en stelde hiervoor de grond in het park beschikbaar aan de vier basisscholen. Teylingen is sinds bijna twee jaar een SDG- gemeente. 9 van de 17 SDG-doelen komen in het schooltuinprogramma aan de orde. De Gouden Wortel is een stimulans om het schooltuinwerk en de natuur- en duurzaamheid educatie voor de toekomst duurzaam vast te leggen.”
Wethouder Heleen Hooij van Teylingen, minister Henk Staghouwer en Herman Kleinjan van de gemeente Arnhem.
Waarom een Gouden Wortel?
De Gouden Wortel is in het leven geroepen door de Alliantie Schooltuinen en het programma Jong Leren Eten. Zij hebben als doel het schooltuinieren in Nederland meer op de kaart te zetten en hebben om die reden mei uitgeroepen tot ‘Maand van de Schooltuin’. Ieder jaar zullen in deze maand zowel een grote als een kleinere gemeente in het zonnetje worden gezet, die zich op inspirerende wijze inzet om het schooltuinieren mogelijk te maken. In totaal werden de afgelopen weken door scholen en schooltuinondersteuners zestien gemeenten voor de prijs genomineerd.
Arnhem en Teylingen
Arnhem zet als grote gemeente in op stadsbreed moestuinieren met de ambitie ‘elk kind een schooltuin’, sterk verbonden aan beleidsdoelen op gebied van natuur, klimaat, voedsel en duurzaamheid. De gemeente Teylingen zorgt dat een lange traditie van schooltuinieren kan worden voortgezet, vanuit een brede duurzaamheidsaanpak, en heeft het schooltuinieren letterlijk in de kern van de gemeente gepositioneerd.
Gezonde voeding
‘Gelukkig zien steeds meer gemeenten in dat de schooltuin een goede manier is om kinderen een topervaring te bieden waarbij ze in aanraking komen met gezonde voeding, leren over natuur en biodiversiteit en bewegend bezig zijn,’ vertelt Arjan Klopstra namens de Alliantie Schooltuinen. ‘De recente aandacht voor gezond, lokaal voedsel heeft hier ook aan bijgedragen. Wanneer kinderen leren hoe ze zelf groenten, fruit en bloemen kunnen zaaien, verzorgen en oogsten, wordt hun interesse in gezonde voeding aangewakkerd. Een zelfgekweekt worteltje smaakt toch het lekkerst.’
Schooltuinen bestaan in sommige gemeenten al meer dan honderd jaar en ook veel andere gemeenten stimuleren het schooltuinieren. Dit gebeurt op verschillende manieren: door het beschikbaar stellen van grond, materialen, subsidies of met ondersteuning door bijvoorbeeld NME (Natuur- en Milieu-Educatie)-centra.
Jury Gouden Wortel
De jury werd gevormd door Karin van Hoof, beleidsadviseur Groen Kapitaal van de provincie Noord-Holland, Roel van Raaij, beleidsmedewerker ministerie van LNV, Andrew Simons, kwartiermaker De Gezonde Basisschool van de Toekomst en Movare en Frank Speel, VNG-programmamanager Lokale democratie.
De jury toonde zich blij gestemd over de diverse manieren waarop gemeenten vaak structureel ondersteuning bieden aan scholen en ondersteuners en dat beleidsthema’s zoals gezondheid en biodiversiteit hieraan gekoppeld worden. De jury is ook blij dat het aloude traditionele schooltuinieren in de nodige gemeenten weer nieuw leven wordt ingeblazen, waarbij verbindingen worden gezocht met nieuwe partijen rond gezonde voeding en bewegen.
Juryleden Roel van Raaij, Andrew Simons, Karin van Hoof, minister Henk Staghouwer, Herman Kleinjan van de gemeente Arnhem en Heleen Hooij, wethouder gemeente Teylingen. Foto Rolf van Koppen
Maand van de Schooltuin
Aan de eerste landelijke Maand van de Schooltuin (9 – 31 mei 2022) deden tenminste 225 scholen en bijna 17.000 leerlingen mee met een activiteit in de klas, op het schoolplein of in een schooltuincomplex. Op de landelijke Schooltuinconferentie is een aanzet gegeven tot een sterk landelijk netwerk dat het opzetten, verbeteren en onderhouden van schooltuinen makkelijker maakt.
Vanwege het verstrijken van de bestuurlijke termijnen zoeken wij een nieuwe voorzitter en nieuwe bestuursleden.
Profiel voorzitter
Wij zijn op zoek naar een voorzitter die kennis en ervaring heeft met veranderprocessen. Een bouwer die de vereniging breder en sterker kan maken. Als boegbeeld van de organisatie is de nieuwe voorzitter een netwerker pur sang, die zowel de weg weet in Den Haag, provincies als in de gemeentelijke wereld. Zij/hij is betrokken bij duurzaamheidsvraagstukken en kent de kracht en impact van het sociaal instrumentarium waarmee onze leden werken. Voor de GDO-leden is hij/zij aanspreekbaar, een verbinder die op landelijke en regionale bijeenkomsten de leden positief weet te prikkelen. Lees meer over de voorzittersvacature.
Profiel van een bestuurslid met een bestuurlijke achtergrond bij overheden
Wij zijn op zoek naar twee bestuurders uit de hoek van de overheid die betrokken zijn bij duurzaamheidsvraagstukken en de kracht en impact kennen van het sociaal instrumentarium waarmee onze leden werken. Daarnaast verwachten wij van bestuursleden dat zij in staat zijn de visie van de vereniging actief uit te dragen. Ook treden zij op als sparringpartner voor het bureau. Incidenteel kunnen zij de vereniging bij externe contacten vertegenwoordigen. Lees meer over de vacatures voor bestuursleden.
Meer informatie en reageren
Reageren kan via René Munsters, GDO programmamanager Duurzame samenleving, Rmunsters@verenigingGDO.nl. Voor nadere informatie ku je bellen met René op 06 – 5135 4104 (op dinsdag en donderdag) of met Jacqueline van Dongen, voorzitter GDO, op 06-3862 2151.
Op 9 mei begint de eerste Maand van de Schooltuin. In het hele land gaan tenminste 225 scholen en ondersteuners van schooltuinieren, waaronder onze leden, met bijna 17.000 kinderen aan de slag met schooltuinieren. Scholen kunnen een gratis lesbrief downloaden en de schooltuinfilm ‘Een jaar rond met je handen in de grond’ aanvragen. Op 16 mei is er van 16.00-17.00 uur een inspiratiesessie voor leerkrachten/ondersteuners die willen beginnen met schooltuinieren.
#Elkkindeenschooltuin De Alliantie Schooltuinen en Jong Leren Eten zetten zich met Maand van de Schooltuin in om elk kind in de basisschooltijd toegang te geven tot een schooltuin. Zelf zaaien, verzorgen en oogsten van groente, fruit,en bloemen, draagt bij aan meer kennis over en betrokkenheid bij voeding en natuur. Een schooltuin is een plek waar alle kinderen tot bloei kunnen komen. GDO is partner van de Alliantie. Lees meer over de Maand van de Schooltuin en de activiteiten.
